Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
46
Częśćpierwsza.Prawocywilne–częśćogólna
międzytymipojęciamicharakterystycznyzwiązek:dziękiprzyznaniuprzez
obowiązującąnormęprawną(prawowznaczeniuprzedmiotowym)określone-
mupodmiotowipewnejsferymożności(prawawznaczeniupodmiotowym),
podmiottenmożerealizowaćswójinteres.
2iNormatywnepostacieprawapodmiotowego
Wzależnościodsposobuoznaczeniaprzeznormęprawnąwspomnianejwyżej
sferymożnościpostępowaniatradycyjnierozróżniamytrzytzw.normatywne
postacieprawpodmiotowych:prawapodmiotowebezpośrednie,roszczenia
orazprawakształtujące.
prawopodmio-
towebezpo-
średnie
roszczenie
prawo
kształtujące
Prawopodmiotowebezpośredniecharakteryzujesiętakimoznaczeniemprzez
przepisysferymożnościpostępowania,któreumożliwiauprawnionemuwy-
konywanieprzysługującegomuprawawsposóbbezpośredni,tzn.bezudziału
innychosób.Naosobachtychciążyjedyniepowinnośćniewkraczaniawza-
strzeżonąwyłączniedlauprawnionegosferę.Dotejgrupyzaliczająsię:prawa
osobiste,prawowłasnościiinneprawarzeczowe,częśćprawwynikających
zestosunkówrodzinnychlubodnoszącychsiędodóbrniematerialnychitp.
Postaćroszczeniamaprawopodmiotowepolegającenadomaganiusięprzez
uprawnionegooznaczonegozachowaniazestronyinnejosoby(zobowiąza-
negozestosunkuprawnego).Dopierowięczachowaniesięzobowiązanego
wsposóbwynikającyzestosunkucywilnoprawnegoumożliwirealizacjęprawa
podmiotowego.Tytułemprzykładumożnawymienić:roszczeniawynikające
zestosunkówumownych,odszkodowawcze,alimentacyjneitp.Wykonanie
prawapodmiotowego(zaspokojenieroszczenia)następujezchwiląspełnienia
świadczeniaprzezdłużnika.
Prawemkształtującymnazywamytakieprawopodmiotowe,któregowykonanie
poleganawywołaniuskutkówprawnych,czylinadoprowadzeniudopowsta-
nia,zmianylubustaniastosunkucywilnoprawnego.Dowykonaniaprawa
kształtującegowystarczadziałaniesamegouprawnionego;obowiązkiemdrugiej
stronystosunkucywilnoprawnegojestakceptacjategostanurzeczyorazpo-
wstrzymaniesięoddziałań,którewjakiśsposóbnaruszałybysferęwyłączności
uprawnionego(mogłybyudaremnićlubutrudnićwykonanieprawakształtu-
jącego).Tępostaćnormatywnąmająnp.:prawoodkupu,prawopierwokupu,
wypowiedzenienajmu,uchyleniesięskutkówbłędulubgroźby,przyjęcieoferty.
