Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdziałdrugi.Stosunekcywilnoprawny
43
Natreśćstosunkucywilnoprawnegoskładająsięuprawnieniaiobowiązkistron
(podmiotów).Uprawnieniujednejstronyodpowiadaobowiązekdrugiejstrony.
Niezawszejestjednaktak(jaknp.wstosunkuodszkodowawczym),żejedna
stronamatylkouprawnienie(poszkodowanemuprzysługujeroszczenieona-
prawienieszkody),nadrugiejzaściążytylkoobowiązek(sprawcalubinny
podmiotodpowiedzialnymusiszkodęwynagrodzić).Bywająrównieżsytuacje
(np.wstosunkunajmu),gdykażdejzestronprzysługująuprawnienia(najemca
możeżądaćwydaniarzeczy,wynajmującemuprzysługujeprawodoczynszu),
ajednocześniekażdąznichobciążająobowiązki(wynajmującymusirzecz
wydać,najemcamapowinnośćzapłatyczynszu).Uprawnieniewynikające
zestosunkucywilnoprawnegonositeżnazwęprawapodmiotowego.
treśćstosunku
cywilno-
prawnego
2iZdarzeniacywilnoprawne
Abypowstałokreślonystosunekcywilnoprawny(takżeuległzmianielubustał),
musizaistniećpewienstanfaktyczny.Niemożetobyćjednakjakikolwiekfakt
(zespółfaktów),atylkotaki,zktórymwspomnianekonsekwencje(powstanie,
zmianalubustaniestosunkucywilnoprawnego,czylitzw.skutekprawny)wiąże
normaprawna.Stanfaktyczny,którymamocwywoływaniaskutkuprawnego,
nazywasięwcywilistycezdarzeniemcywilnoprawnym.Innymisłowy,zdarze-
niemcywilnoprawnymjeststanfaktyczny,zktórymnormaprawacywilnego
wiążepowstanie,zmianęlubustaniestosunkucywilnoprawnego.
Ogółzdarzeńcywilnoprawnychdzielimynadwiezasadniczekategorie:
1)zdarzeniawznaczeniuścisłym,
2)zachowania.
Ad1)Zdarzeniawznaczeniuścisłym(zwaneteżzdarzeniaminaturalnymilub
zdarzeniamisensustricto)tofaktyniezależneodludzkiejwoli(sąonerezultatem
prawnatury,choćczasempoczątkiemłańcuchazdarzeńmożebyćzachowanie
człowieka).Wymienimytu:urodzeniesięlubśmierćczłowieka,upływczasu,
działanieżywiołu(powódź,pożaritd.).Przykładowowrazześmierciączłowieka
ustająpewnestosunkicywilnoprawne,którychbyłonstroną,np.małżeństwo,
apowstająjednocześniestosunkizzakresuprawaspadkowego;następstwem
pożarulubpowodzimożebyćpowstaniestosunkówprawnychzdziedziny
ubezpieczeń.
Ad2)Ozachowaniachmówimywtedy,gdymamydoczynieniazprzejawami
woliczłowieka.Dotyczytorównieżpostępowańorganówlubosóbprawnych
(jednostekorganizacyjnychniebędącychosobamiprawnymi),gdyżsąone
wkategoriachpsychofizycznychniczyminnymjakzachowaniamiludzkimi.
zdarzenia
cywilnoprawne
zdarzeniasensu
stricto
