Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdziałtrzeci.Prawopodmiotowe
47
3iKlasyfkacjaprawpodmiotowych
Klasyfikacjaobejmujeróżnetypyprawpodmiotowychwyodrębnianezapomocą
niejednolitychkryteriów.Donajważniejszychnależąpodziałyna:
●prawabezwzględneiwzględne-kryteriumpodziałustanowiskutecz-
nośćprawawobecosóbtrzecich;
Prawamibezwzględnymisąprawaskutecznewobeckażdejosoby(erga
omnes).Odpowiadająimobowiązkinieograniczonejliczbyosóbniena-
ruszaniawyznaczonejgranicamiprawapodmiotowegosferywyłączno-
ściuprawnionego.Dotegotypuprawzaliczamy:prawaosobiste,prawa
rzeczowe,większośćprawzestosunkówrodzinnych,niektóreprawa
spadkoweczyteżzzakresustosunkówodnoszącychsiędodóbrniema-
terialnych.
Prawamiwzględnymiokreślasięprawaskutecznejedyniewobecokre-
ślonejosobylubokreślonychosób,czylimiędzykonkretnymistronami
danegostosunkucywilnoprawnego(interpartes).Klasycznymprawem
względnymjestwierzytelność;uprawniony(wierzyciel)możeżądać
określonegozachowania(świadczenia)tylkooddłużnikaitylkonadłuż-
nikuciążyobowiązekodpowiadającyuprawnieniuwierzyciela.
Niekiedyostrośćpowyższegopodziałuulegapewnemuzłagodzeniu.
Otóżpewneprawaobligacyjne(względne)uzyskujątzw.rozszerzoną
skuteczność(np.prawonajmulokalu-art.690k.c.,prawodożywocia
-art.910§1k.c.),cozbliżajedoprawbezwzględnych.Zkoleiwniektó-
rychsytuacjachprawnychdochodzidoswoistegosplataniasięobutypów
praw,np.znaruszeniaprawawłasności(prawabezwzględnego)wynikają
roszczeniawindykacyjnelubnegatoryjne(prawawzględne).
●prawamajątkoweiniemajątkowe-kryteriumpodziałujestcharakter
odzwierciedlonegowtreściprawapodmiotowegointeresu,przyczym
zawszechodziointerespodstawowyibezpośredni;
Wwypadkuprawmajątkowychjesttointeresekonomicznypodmiotu.
Widocznyjestonzwłaszczawtreściprawrzeczowych,wierzytelności
odnoszącychsiędoświadczeńmajątkowych,prawspadkowych,mająt-
kowychprawrodzinnychczyteżmajątkowychprawnadobrachniema-
terialnych.
Doprawniemajątkowych(wyrażającychpozaekonomicznyinterespod-
miotu)zaliczamynatomiastwszczególnościprawaosobiste,niemajątko-
weprawarodzinne,niemajątkoweprawanadobrachniematerialnychitp.
Wobrębieniektórychstosunkówcywilnoprawnych,np.rodzinnychlub
zzakresuprawaautorskiego,stajesięwidocznezjawiskozazębianiasię
iprzenikaniaelementumajątkowegoiniemajątkowego(np.wwypadku
prawadoalimentów),dziękiczemudochodzidopowstaniaspecyficznej
konstrukcji-prawapodmiotowegoocharakterzemieszanym.Niekiedy
prawa
bezwzględne
iwzględne
prawa
majątkowe
iniemajątkowe
