Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Problematykapojęciamowy
29
główniewperspektywiepojmowaniaprzezwspomnianychbadaczyparolejako
tekstów.
Danielewiczowa(2013a,2013b,2013c),któraopieraswojetezynaanalizie
powstałegopoKursiejęzykoznawstwaogólnegodziełaSzkicezjęzykoznawstwa
ogólnego,podkreśla,żeobrazprzedstawionywKursiejęzykoznawstwaogólnego
nieoddajezamysługenewskiegouczonego.Uważałonmianowicie,zdaniemDa-
nielewiczowej(2013c:14),żenpodstawowąwłasnościąludzkiejmowyjestdwo-
istość,któraznajdujeodzwierciedleniechoćbywnaturzeznakujęzykowegoczy
teżwstosunkujęzyka(langue)dojegoaktualizacji(parole)”
.Doaktualizacji(jako
parole)odnosisięrównieżwswoimwywodzieteoretycznymWalczak(2013:73),
któryodrzucarozumienieparolebezpośredniojakotekstówikonstatuje,że:
[ś]najwłaściwszymnprzekładem”parolewydajesięużyciejęzykarozumianejakoaktuali-
zacjasystemu(czyjeszcześciślej:aktualizacjapotencjiskumulowanejwsystemie).Dopiero
odpojęciaużyciajęzykamożemydojśćdopojęciatekstu.Innymisłowy:zpoziomuuży-
ciajęzykamożemynderywować”pojęcietekstuwjegoaspekcieikonkretnym,izwłaszcza
uogólnionym,typowym(przyczymtrzebastwierdzić,żeSaussureniemiałświadomości
istnieniatekstu-typu-przynajmniejwjegocharakterystyceparole(mowyjednostkowej
wprzekładzieKrystynyKasprzyk)niemaniczego,cobysięmogłoodnosićdoogólnego
itypowegoaspektutekstu).
Wobliczutejpolemikiterminologicznejisemantycznejzasadnewydajesię
usystematyzowaniepowyższychpojęćwzględemprzedmiotubadańniniejszej
pracy.Mowa,jakoelementterminunmowanienawiścizewzględunaprzyna-
leżnośćetnicznąinarodową”
,stanowiącaprzedmiotniniejszejrozprawy,ro-
zumianajestniejakoSaussure’owskielangage-którewpolskimprzekładzie
(por.tabela1),atakżewźródłachencyklopedycznych(por.m.in.Encyklopedia
językoznawstwaogólnegopodred.Polańskiego,1999)jestwłaśnieodpowied-
nikiempolskiejmowy-alejakoparole.MiędzyinnymidlaWalczaka(2013)
mowatoużyciejęzykarozumianejakoaktualizacjasystemu.Podobniepojęcie
todefiniowałMeibauer(2013:1):n[ś]dersprachlicheAusdruckvonHassals
Rede()parole’imSinnevonFerdinanddeSaussure)gehörtsicherzumKerndes
Hassausdrucks)”
.
PoniżejzamieszczonoporównanietłumaczeńCoursdelinguistiquegenerale
wjęzykuniemieckim.Różnicamiędzyjęzykiempolskimaniemieckimjestwi-
docznawzestawieniuprzekładuparole(tłumaczeniaz1967[por.deSaussure
1967b]i2001roku[deSaussure2001]sątakiesame,różnicepojawiająsięwprze-
kładziez2016roku[deSaussure2016]).Parolejestokreślanajednocześniejako
mowa(częściowo),mówienieorazdyskurswtłumaczeniachz1967i2001roku
orazwpołowiejakomowa(wrozumieniumówieniajednostkowego),atakżedys-
kurs(wrozumieniuprzemowy)wtłumaczeniuz2016roku.
AdamMickiewiczUniversityPress©2021
