Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Problematykapojęciamowy
27
(lalangage)natomiast,potraktowanajakocałość,njestróżnorodnainiejednolita,
obejmujewieleróżnychdziedzin,jestrównocześniefizyczna,fizjologiczna,psy-
chiczna;należyoprócztegododziedzinyindywidualnejispołecznej”(deSaussure
1967a:25).DeSaussurewyróżniarównieżmowęjednostkową,winnymtłumacze-
niuchodziomówienie(woryginalelaparole),którajestindywidualnaiuboczna,
mniejlubbardziejprzypadkowa,wprzeciwieństwiedojęzyka(lalangue),który
jestspołecznyorazistotny:
Enséparantlalanguedelaparole,onséparedumêmecoup:1cequiestsocialdecequi
estindividuel;2cequiestessentieldecequiestaccessoireetplusoumoinsaccidental
(deSaussure1967a:30).
Mowajednostkowa(deSaussure1961),określanarównieżjakomówienie
(deSaussure2002)-wrozumieniulaparole-jest:
[ś]indywidualnymaktemwoliiinteligencji,wktórymnależywyróżnić:a)połączenia,
zapomocąktórychosobamówiącaposługujesiękluczemjęzykawceluwyrażeniaswej
własnejmyśli;b)mechanizmpsychofizycznypozwalającyjejuzewnętrznićtepołączenia
(deSaussure1961:29;tłum.-K.Kasprzyk[wyd.polskie]).
PodsumowującrozważaniazawartewKursiejęzykoznawstwaogólnego,doty-
czącemowy(wrozumieniulalangage),języka(wrozumieniulalangue)imowy
jednostkowej,mówienia(wrozumieniulaparole),należywskazać,żebadanianad
mową(lalangage)składająsięzdwóchczęści:pierwsza(podstawowa)-jejprzed-
miotemjestjęzyk(lalangue),społecznywswejistocieiniezależnyodjednostki
(charakterpsychiczny);druga-jejprzedmiotemjestindywidualnaczęśćmowy,
tzn.mowajednostkowa,mówienie(laparole)wrazzfonacją(charakterpsychofi-
zyczny).Bezwątpieniatedwaprzedmiotyzesobąściślepowiązaneiwarunkują
sięwzajemnie:język(lalangue)jestkonieczny,bymowajednostkowa(laparole)
mogłabyćrozumiana,leczmowajednostkowajestkonieczna,byjęzyksięusta-
lił.Mowajednostkowajestzatemzarazemnarzędziemiwytworemjęzyka(de
Saussure1961:25-34).Poniższyschematoddajesposóbrozumieniahierarchicz-
nościpojęćujętychwpowyższychrozważaniach,zpominięciempojęćsynchronii
idiachronii.
Langage
Langue
Parole
Synchronie
Diachronie
Rysunek1.Opracowaniegraficznerysunkuźródłowego(por.deSaussure1967a:139)
AdamMickiewiczUniversityPress©2021