Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
podejściemożepomócwprześledzeniu,jakiekolejneproblemy,czyteżaspekty
nieprawidłowegofunkcjonowaniapsychicznegobyłyuwzględnianeprzez
poszczególnychautorów,orazułatwićdostrzeżeniekluczowychmomentów
rozwojowychpsychopatologii,odzwierciedlającychpostępteoretycznywstosunku
dotego,cojużzostałowtejdziedziniepowiedziane.Zgromadzonymateriał
badawczyjednakzewzględunaswojerozmiarybędziemusiałzostaćpoddany
ukierunkowanejselekcji,gdyżniemalkażdypodrozdziałtejksiążki,odpowiednio
rozbudowany,mógłbystanowićodrębnestudiumnaukowe.
Podstawowymcelembędziezbadanie,kiedyiwjakisposóbideazaburzeń
psychicznychnarodziłasięwpolskiejmyślipsychologicznej,orazprześledzenie,
jakieformyprzybieraławtrakcieswegorozwoju.Należyodrazupodkreślić,
żeteksttenniejestopracowaniemzzakresuhistoriirodzimejmedycyny.
Zasadniczeanalizyprowadzonewjegoramachmajązdecydowaniepsychologiczny
charakter,toznaczychodziwnichowydobyciezhistorycznejliteratury
psychopatologicznej(najczęściejpisanejprzezlekarzy,choćtakżeprzezfilozofów
iduchownych)tychwątków,którewdobiepsychologiinaukowejstałysię
integralnączęściątakichjejsubdyscyplinteoretycznychistosowanych,jak
psychologiakliniczna,psychologiazaburzeńczypsychoterapia.
Całaczęśćdruga–najobszerniejszawniniejszejksiążce–poświęconajest
problematycemelancholii.Takierozłożenieakcentówpodyktowanezostało
wielomaczynnikami,októrychpiszęszerzejw
Studiummelancholii
.Wtym
miejscuwartojedyniezauważyć,żemelancholia–przezwiekiutożsamiana
zobłędem
perse
–zdajesięczymśnajbliższymogólnejkategoriichoroby
psychicznej.Wzwiązkuztymprześledzeniepsychologicznejcharakterystyki
chorobyumysłowejwdziewiętnastowiecznejpsychiatriipolskiejwydajesięsilnie
korespondowaćzdziejamidyskursywnegomyśleniaozadumie.Poświęcenie
zasadniczejczęściproblematycemelancholiijestteżuzasadnionefaktem,
żepolscyautorzyrzadkoteoretyzowalinatematchorobyumysłowejwogóle.
Koncentrowalisięraczejnaposzczególnychrodzajachzaburzeńpsychicznych,
asweogólnerefleksjenadobłędemwyrażaliwłaśniepoprzezprezentacjępoglądów
natematzadumy.Konkurencjędlaideimelancholiiniewątpliwiestanowiłainna
szerokorozpatrywanachorobaduszy–histeria,wrodzimejliteraturzenazywana
równieżmaciennictwem.Pamiętając,żepolscypsychiatrzyomawianegookresu
pisaliteżoinnychrodzajachchoróbumysłowych,cobędziesystematycznie
odnotowywanenamarginesachtekstu,pragnęzaznaczyć,żeskoncentrujęsię
tunamelancholiizarównozewzględunarozmiaryopracowania,jak
iwprzekonaniu,żewłaśniewtymrodzajuobłęduchorobaumysłowaznajdowała
swójnajpełniejszywyraz.
Problemowerozwinięciezarysowanychtuzagadnieńpozwalanaszczegółową
prezentacjęsposobu,wjakimożnazastosowaćpostulatymetodologiczne
historiografiiideidomateriałówźródłowychzpolskiejpsychopatologiiXIXwieku.
Zostanieturównieżzilustrowane,wjakimkierunkuzmierzałapsychologiczna
charakterystykachoróbumysłowych.Dotychczasprzeprowadzonestudiaibadania
nadliteraturąpozwalająprzypuszczać,żenajważniejszehipotezydotyczące
specyfikipoczątkówpolskiejpsychiatriiopierająsięwłaśnienawymienionych
obszarachbadawczych.Wymagająonedalszychukierunkowanychanaliz
materiałówźródłowych.
Opróczdwóchzasadniczychczęściksiążkiprzygotowałamobszernąantologię
rodzimychpismpsychopatologicznychzXIXwieku,ilustrującąniektóretezy
interpretacyjneksiążki.Tenwybórtekstówźródłowychstanowiponadto
uzupełnienietekstuksiążkiowielezasygnalizowanychwątków,takichjak
dzieciobójstwo,histeriaumężczyzninerwowośćukobiet.Melancholiazostajetym
samympokazananaznacznieszerszymtleinnychrodzajówobłędu,choróbczy
zjawisk.Dziękitakiemurozłożeniutreści(iakcentów)zwracamuwagęnato,
iżwpolskiejmyślipoświęconejpsychopatologiiomawianegookresuinteresują
