Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI:Nasiąkaniebarwamimiejscigodzin
33
jegosugestywnyobrazkraju,gdziekażdynpracujezaćwierć,ajezapółczło-
wieka”41,dużomówioskalizapóźnieniacywilizacyjnegoGalicji.Byławtym
winailokalnychelit,ipolitykikolonialnejWiedniawpierwszychosiemdzie-
sięciulatachistnieniaprowincji,tenbowiemdługoniechciałinwestować
wregionniewydajnegorolnictwa,ciemnegochłopstwaorazrozpanoszonej
iegoistycznejszlachty42.Niezależnieodwskazaniawinnegodlanasważne
jestjednakto,żeowozapóźnieniewpływałoumacniająconawięzispajające
wspólnotylokalne.Mobilnośćprzestrzennaispołecznabyładoświadczeniem
bardzonielicznychGalicjan.Udziałwfunkcjonowaniuinstytucjipublicz-
nychprzederąautonomicznąmiałmniejwięcej1%mieszkańcówprowincji43.
Analfabetyzmzaśsięgałtu67%w1890r.,podczasgdywCzechachwtym
samychczasiebyłnapoziomie4%44.Teipodobneimograniczeniasprawiały,
żeludzierzadkoprzekraczalibarieryswojskościintutejszości”,naogółtrzy-
mającsięswoichlokalnychwspólnot.Dopieroszerokorozumianeprocesy
modernizacyjneizwiązaneznimizjawiskaspołeczne-takie,jakemigracja
Galicjan,wtymchłopów,zachlebem,główniedoStanówZjednoczonych,
wzrostpoczuciaobywatelskiegoipoziomuwykształcenia-zaczęłytewspól-
notyotwierać.WGalicjizadziałosiętojednakpóźno-dopierowostatnich
dekadachXIXw.
Galicjaznaławszystkieformyzbliżenialudziodmiennychpodwzglę-
demjęzyka,wyznaniainarodowościwramachwspólnotlokalnych,które
toformysącharakterystycznedlaprzestrzeniwielokulturowychiwieloet-
nicznych.Donajważniejszychznichnależałyasymilacja,osmozakulturoraz
mieszanemariaże,skutkująceskomplikowanymigenealogiamiwieluGalicjan.
Zjawiskoasymilacjimiałocharakterdośćrozpowszechniony.Najczęstsze
inajbardziejznanebyłowprzypadkuŻydów,główniezamieszkującychmia-
staimiasteczkazachodniejGalicji,niekiedycałkowicieasymilującychsię
dokulturyniemieckiejlub-zwłaszczawdobieautonomicznej-kultury
polskiej,atakżewprzypadkuRusinów/Ukraińców,asymilującychsiędokul-
turypolskiej.Nieograniczałosięjednakdotychgrupnarodowych.Znanesą
przypadkispontanicznejpolonizacjiNiemcówiCzechówgalicyjskich.Polacy,
upatrującywtymfenomeniedowoduwyższościlubprzynajmniejuwodzi-
cielskiejsiłyswojejkultury,bylizeńbardzodumni.StanisławWasylewski
wwydanychpowojnieHistorjachlwowskichpisał,żentocud,sprawiony
41S.Szczepanowski,NędzaGalicyiwcyfrach…,s.22.
42SpecyfikętegookresuprzybliżaS.Grodziski,Historiaustrojuspołeczno-politycznego
Galicji...
43Z.Pucek,dz.cyt.,s.22.
44Światłomir[S.Zaleski],CiemnotaGalicyiwświetlecyfrifaktów:1772-1902.Czarna
księgaszkolnictwagalicyjskiego,Lwów1904,s.180.
