Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI:Nasiąkaniebarwamimiejscigodzin
31
twierdził,żeobcymjestten,ktonienależynodpoczątku”doprzestrzennie
określonegokręgu,tylkownosidońnjakościniebędąceiniemogącebyć
[jego-J.W.]rdzennymiwłaściwościami”31.WSimmlowskimsensienobcym”
wlokalnejwspólnociegalicyjskiejbyłzatemprzybysz,którypozostał.Niebył
nimnatomiastsąsiad-Polak,Rusin/Ukrainiec,ŻydczyNiemiec.Tenostatni
mógłsięjawićjakoninny”,alejegoninność”niemusiałabyći-jakpowie-
działam-wielokrotnieniebyłaninnością”niedoprzyjęcia.
Kluczoweznaczeniewięziłączącychwspólnotynapoziomielokalnym
wynikałowGalicjiprzynajmniejzdwóchzespołówczynników.Popierwsze,
owewięzi-wprzeciwieństwiedozwiązkówGalicjanzprowincją,impe-
riumhabsburskimczydanymnarodem-niepowstawałyprzezdekady
poutworzeniuGalicji.Wielenapisanonatemattrudnościwładzaustriac-
kichwzaprowadzaniunowychporządków(zwłaszczareformjózefińskich)
naziemiachuzyskanychzrozbiorówRzeczpospolitej.Brałysięonestąd,
żeprowincjaniestanowiłaczystejkarty,którąmożnałatwozapisaćformu-
łaminowychwładców,tylkoziemięsilnienaznaczonąprzedrozbiorowymi
realiamipolityczno-społeczno-kulturowymi32.Formażyciaspołecznego,która
zakładałaistnieniewlokalnychskupiskach-oboksiebie,aleizesobą-ludzi
nierazbardzoodmiennychpodwzględemkulturowymietnicznym,współ-
tworzyłaterealia.Należyprzytympamiętać,żesiłazwiązkównaplanieogól-
nopaństwowymwtużprzedrozbiorowejRzeczpospolitejpozostawiaławiele
dożyczenia.DowodemnatomogąbyćestymacjedokonaneprzezBohdana
Cywińskiego-zdaniemhistorykaideiupadekpaństwowościpolskiejzauwa-
żyłojedynie20%populacjikraju,dlaniewięcejniż5%zaśbyłotowyda-
rzeniewymowneiważkiepolitycznie33.Słabośćidentyfikacjipoddanych
Rzeczpospolitejzpaństwemjakocałościąmiałaswójrewers:byłynimwłaśnie
relatywniemocnewięzinapoziomielokalno-sąsiedzkim.Totewięziodzie-
dziczyłapoRzeczpospolitejGalicja.Byłyoneczymś,copoprzedzałonaro-
dzinyprowincji;czymś-jaksamawielokulturowośćiwieloetniczność-jej
przyrodzonym.Zanim-zupływemczasu-doszłodorozwojuinnychform
identyfikacji,októrychbędziemowa-zokreślonąwspólnotąnarodową,
31G.Simmel,Obcy,w:tegoż,Socjologia,przeł.M.Łukasiewicz,wstępS.Nowak,War-
szawa1975,s.504.
32Por.np.H.-Ch.Maner,WłączenieGalicjidomonarchiihabsburskiejwXVIIIwieku,
przeł.B.Andrunik,w:MitGalicji...,s.139-144;L.Wolf,InventingGalicia...,s.818-840;
F.A.J.Szabo,AustrianFirstImpressionsofEthnicRelationsinGalicia:TeCaseofGovernor
AntonvonPergen,nPolin”12,1999,s.49-60.
33B.Cywiński,Doświadczeniesześciupokoleń,nZnak”1978,nr10-11,s.1294-1295.
Wliczbachbezwzględnychznaczytoodpowiednio2,8mln(na14mlnmieszkańcówdawnej
Rzeczpospolitej)tych,którzyzauważyliupadekpaństwa,imniejniż700tys.tych,którzypojęli
sensowegowydarzenia.
