Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałIV:Triumfzasadynarodowej
67
budująconaidentyfikacjęnarodowągalicyjskichPolaków.Najlepszymtego
dowodemjestfakt,żewczasieWielkiejWojnytowłaśniewGalicjizostał
zapoczątkowanyczynzbrojny,którysprawił,żekwestiąpolskązainteresowały
sięgremiamiędzynarodowe.Toziemietejprowincjinajwcześniej-bojuż
wpaździerniku1918r.-zaczęłysięwyzwalaćspodobcegopanowania.Totam
powstałpierwszyrzeczywiścieniepodległyośrodekpolskiejwładzy,Polska
KomisjaLikwidacyjna,itamzrodziłasięideautworzeniapierwszegocentral-
negorządupolskiego,którynastępniepowstałwLubliniejakoRządLudowy.
Faktytepozwalająstwierdzić,żenawetjeślipatriotyzmpolskiejGalicjiprzed
wojnąbywałfasadowy,nawetjeślipolskaGalicjanieodegrałaażtakfunda-
mentalnejroli-rolikolebkiruchunarodowego-jakąPiemontodegrałdla
Włoch,towalnieprzyczyniłasiędorozwojutegoruchuiwieluludziomposłu-
gującymsiępolskąmowąuświadomiła,żesąPolakamiipolskimipatriotami.
SytuacjęwGalicjikomplikowałoto,żenietylkotamtejsiPolacyuwa-
żalijązaPiemont.TakpostrzegalijąrównieżtamtejsiRusini/Ukraińcy170.
WłaściwepoczątkiodrodzenianarodowegoRusinówwprowincjiwiążąsię
znazwiskamitrzechstudentówlwowskiegoseminariumgreckokatolickiego:
MarkijanaSzaszkewycza,JakiwaHołowackiegoiIwanaWahyłewycza,którzy
wlatachtrzydziestychzałożylisamokształceniowekółkooświatowe,zwane
RuskąTrójcą,mającenacelukultywowanierodzimegojęzyka171.Wrazzwybu-
chemWiosnyLudównsprawaruska”stanęłanasceniegalicyjskiejjakoproblem
polityczny-kukonsternacjiPolaków172.Jakzwyklebywawprzypadkuzjawisk
społeczno-politycznych,którychwspółcześniniepotrafiąlubniechcązrozu-
mieć,natychmiastpojawiłysiępróbytłumaczeniaowegoproblemuwkate-
goriachspisku.PodczasZjazduSłowiańskiegowPradzewczerwcu1848r.
jedenzpolskichreprezentantówsformułowałpodadresemRusinówoskarże-
nie,żesąoninnarodempapierowym”.Członekdelegacjirusińskiejodpowie-
działwówczas,żeRusinówtakizarzutniemożesiętyczyć,bodotądnawet
napapierzenieistnieli,aleterazrealnieupominająsięoswojeprawa.Spór
byłkontynuowanywczasiesesjiSejmuUstawodawczegowKromieryżu,kiedy
znanypolskiposełFlorianZiemiałkowskistarłsięzważnąpostaciączeskiej
scenypolitycznej,azarazemorędownikiemnsprawyruskiej”,Františkiem
170KompleksoweomówienietegozagadnieniastanowirozprawaP.R.Magocsiego,
TeRootsofUkrainianNationalism.GaliciaasUkraine’sPiedmont,Bufalo-Toronto2002.
Wdziesięciurozdziałachtejpracyczytelnikznajdzieprzybliżeniekolejnychfazrozwojuruchu
narodowegoRusinów/Ukraińców.Wkolejnychprzypisachpodajętylkododatkoweźródła
naświetlająceowefazy.
171Por.D.Sosnowska,InnaGalicja...;J.Kozik,UkraińskiruchnarodowywGalicjiwlatach
1830-1848,Kraków1973.
172Por.J.Kozik,Międzyreakcjąarewolucją.Studiazdziejówukraińskiegoruchunaro-
dowegowGalicjiwlatach1848-1849,Kraków1975.
