Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
Częśćwprowadzająca:GalicjawAustrii
dośBalina(podkrakowskiej,polskojęzycznejwsi).Hasełnadalszeliteryalfa-
betuniżnBalś”Schneidernieopracował.Napotkałtrudnośćwzestawieniu
polskiego-najbliższegomu-wymiaruprowincjizrusińskim/ukraińskim
iżydowskim,którerównieżdostrzegał.Wydałjedyniedwatomyswojegoopus
magnum:pierwszyobejmującyhasłanaliteręnA”w1871,drugi-począt-
kowehasłanaliteręnB”-w1874r.Potem,stojącwobecogromutrudnych
douporządkowania,odsyłającychdoodmiennychaspektówregionudoku-
mentów,artykułów,wypisówifiszek,załamałsię.Zakończyłżyciestrzałem
samobójczymw1880r.Fiaskojegoprojektuwpewiensposóbodzwierciedla
związkiinapięciamiędzyróżnymigrupaminarodowo-religijnymiGalicjan
wlatachsiedemdziesiątychXIXw.14
Dekadępóźniejheterogenicznośćnarodowąprowincjiusiłowałzaprezen-
towaćinnypisarz,azarazemnauczycieljęzykaniemieckiegowlwowskim
gimnazjum,JuliusJandaurek.ByłonautoremDasKönigreichGalizienund
LodomerienunddasHerzogthumBukowina,tomuoGalicjiiLodomerii,który
zostałopublikowanyw1884r.iłączyłzaryshistoriitytułowegokrajukoronnego
zjegoopisemkrajoznawczym.Odnoszącsiędokwestiinarodowościowych,
Jandaurekcytowałostatnispisludnościmonarchiiz1880r.iinformowałczy-
telnika,żeGalicjęzamieszkuje6mlnludzi,zczegoniecoponad3mlnstanowią
Polacy,niecoponad2,5mlnRusiniorazzgórą300tys.Niemcy15.Powszechne
spisyludnościodbywałysięwpaństwieHabsburgówod1857r.mniejwięcej
codekadę,dostarczającwielucennychinformacjinatemataustro-węgierskiego
społeczeństwa.WprzypadkuskładunarodowościowegoGalicjiniewpełni
oddawałyjednakstopieńskomplikowaniasytuacji.Cenzusnieuwzględniał
kryteriumnarodowości,leczjęzykaiwyznania,przyczymjidyszjakomożliwy
dowyborujęzykwnimniewystępował.GalicyjscyŻydziwwiększościpodawali
więcpolskijakoswojąmowęcodzienną.Wwynikachspisuwedługkryterium
językowegowoczywistysposóbzawyżałotoliczbęPolaków(rozumianych
jakoużytkownicypolszczyzny).PodziałspołeczeństwaGalicjipodwzględem
wyznania,któryzacenzusemz1880r.Jandaurekprzywołałobokpodziału
językowego,niecorozjaśniałobraz:wGalicjibyłowówczas2mln700tys.
rzymskichkatolików,2,5mlngreckichkatolików,blisko700tys.osóbwyznania
mojżeszowegoorazniewielkiodsetekprotestantówireprezentantówinnych
zgromadzeńreligijnych.Nawetnałożenieobupodziałównasiebie-zzało-
żeniem,żekatolicyrzymscytoPolacy,greccytoRusini,awyznawcyreli-
giimojżeszowejtoŻydzi-niedawałowszelakowyczerpującejodpowiedzi
14ZagadnienierozwijaL.Wolf,TeEncyclopediaofGalicia.ProvincialSynthesisinthe
AgeofGalicianAutonomy,nJournalofUkrainianStudies”2008/2009,nr33-34,s.471-476.
15J.Jandaurek,DasKönigreichGalizienundLodomerienunddasHerzogthumBukowina,
Wien1884(DieLänderÖsterreich-UngarnsinWortundBild,10),s.44.
