Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
—IZYDORZSEWILLI—
IzydorurodziłsięwSewilliprzypuszczalniew560roku.
WcześniezostałsierotąiwychowywałgostarszybratLean-
der.Izydorzapewneuczyłsięwszkoleklasztornej,gdzie
Leanderbyłopatem.Okołoroku580Leanderzostałbisku-
pemSewilli.Byłonbardzowpływowymczłowiekiem,przy-
jaźniłsięzpapieżemGrzegorzemIiparomawładcami.Nic
dziwnego,żemógłzapewnićprzyszłośćswemubratu.Po
śmierciLeandraIzydorobjąłponimfunkcjębiskupaSewilli,
conastąpiłoprawdopodobniewroku600lubwroku601.
Izydorbyłczłowiekiembardzowykształconymipo-
zostawiłposobiekilkadziesiątdzieł.Przedswąśmiercią
w636r.niezdołałdokończyćwielkiegodziełaEtymo-
logiae–encyklopedii,wktórejpostanowiłzawrzećcałość
dostępnejmuwiedzy.Pozostawionemateriałyuporząd-
kowałBraulio,młodszyprzyjacielIzydora,onteżpodzielił
dziełona20ksiąg(Izydordzieliłswójopisnatematy,
anienaksięgi).
Ototytułytych20ksiąg:IGramatyka;IIRetorykaiDia-
lektyka;IIIArytmetyka,Geometria,Astronomia,Muzyka;
IVMedycyna;VHistoriapowszechnaodstworzeniaświata
doroku627erychrześcijańskiej;VIKsięgiświęteinabożeń-
stwakościelne;VIIBóg,aniołowieiświęci;VIIIKościółisek-
ty;IXJęzyki,narody,państwa,obywatele,rodziny;XSłow-
nik;XICzłowiekimonstra;XIIZwierzęta;XIIIKosmosijego
części;XIVZiemiaijejczęści;XVZabytki,środkikomuni-
kacji;XVIKamienieimetale;XVIIRolnictwoiogrodnictwo;
XVIIIWojsko,wojna,gry;XIXStatki,domostwa,ubiory;
XXPokarmy,sztukidomoweinarzędziarolnicze.Pierwsze
trzyksięgizawierałycałośćtzw.sztukwyzwolonych.
Izydoruważał,żenaturęiprawdziwąistotęrzeczy
możnapoznaćnapodstawieetymologiiichnazw,dlatego
teżkażdyopisrozpoczynałodanalizyźródłajejnazwy.
NiektóreanalizyIzydorasąwręczśmieszne,alemimoto
czytanojezupodobaniemprzezstulecia.Wielkiepowo-
dzeniezawdzięczaogromnejilościinformacjizewszystkich
dziedzin.Dlaówczesnychludzioświeconych,którzyumieli
czytać,dziełoIzydorazSewillibyłoczymśwrodzajuobecnej
EncyclopaediaBritannica,WielkiejEncyklopediiPowszechnej
PWNczyWikipedii.
Poniżejsąpodaneniektóreprzykładowefragmenty
dziełaIzydora:
ZKsięgiIII:UNiebomadwiebramy:wschodniąiza-
chodnią.Słońcewchodziprzezjednąiwychodziprzez
drugą(ł).Słońcejestognisteistajesięgorętszewskutek
nadzwyczajszybkiegoruchu(ł).Gwiazdyniemająwła-
snegoświatła,leczsąoświetlaneprzezSłońce,takjak
Księżyc.”
ZKsięgiXI:UIstniejąpewnerasymonstrualne,naprzy-
kładGiganci,Psiogłowcy,Cyklopiiinni.Psiogłowcytak
sięnazywają,gdyżmająpsiegłowy,aichwarczeniezdra-
dza,żeniesąludźmi,leczbestiami.RodząsięwIndiach.
StamtądtakżepochodząCyklopi–taknazywani,ponieważ
majątylkojednookonaśrodkuczoła.BlemmianiewLibii
rodząsiębezgłówimająustaioczynaśrodkupiersi,
auszynaramionach(ł).PanotianiezeScytiimajątak
ogromneuszy,żezakrywająnimicałeciało(...).Skiopodzi
podobnożyjąwEtiopii;majątylkojednąnogęisąnie-
zwykleszybcy(ł),podczasupałówleżąwcieniuswych
ogromnychstóp(ł).
Opowiadająojeszczeinnychmonstrachludzkich,ale
onenieistniejąizostałytylkozmyślone.”
ZKsięgiXIII:UWTessaliisądwierzeki;owce,którepiją
wodęzjednejznichstająsięczarne,ate,którepiją
zdrugiej–białe,natomiastte,którepijąwodęzoburzek
przybierająkolormieszany.WkrajuTroglodytówjest
jezioro,któretrzyrazywciągudniastajesięgorzkieitak
samoczęsto–słodkie.”
UBłyskawicapowstajewtejsamejchwili,cogrzmot,
alewidaćjąwcześniej,ponieważjestjasna,grzmotsłychać
dopieropóźniej(...).”
UAtomysącząstkamimaterialnymi,takmaleńkimi,że
ichniemożnazobaczyć;niemożnaichpodzielić,więcsą
nazywaneniepodzielnymi(άτομοι);podobnonieprzerwa-
nieporuszająsięwpróżni;wodniesieniudoczasuatomy
należyrozumiećtak:rokmożnapodzielićnamiesiące,
miesiącenadni,dninagodziny;godzinymożnadzielić
dalejażdojdziesiędotakmaleńkiejcząstkiczasu,żejuż
niemożnajejpodzielić–tojestatomczasu.”
NowyangielskiprzekładdziełaIzydoraTheEtymologiesof
IsidoreofSevilleukazałsięnakłademCambridgeUniversityPress
w2006roku.
wporównaniuzeszkołamiklasztornymi,katedralnymi
iparafialnymi,wktórychuzyskiwanowykształcenie
podstawowe.
NajstarszeuniwersytetywBoloniiiParyżumiały
odmiennesposobyorganizacjiistanowiłydwaróżne
modeledlapóźniejpowstającychuczelni.
UniwersytetwBoloniipowstałwkońcuXIIwieku
zeszkołyprawacywilnegoikanonicznegoiwkrótcepo-
dzieliłsięnatrzyspołeczności:uniwersytetsztukwyzwo-
lonych,doktóregopotemdołączyływydziałymedycy-
nyiteologii,uniwersytetprawniczy,tzw.przedalpejski
(cismontański),dlastudentówzWłoch,orazuniwersy-
tetprawniczyzaalpejski(ultramontański)dlastudentów
zEuropyZachodniejiŚrodkowej.StudenciwBolonii
bylinaogółludźmidobrzesytuowanymi,dojrzałymi
isprawowaliwładzęnaduczelnią.Uniwersytetem
1.SZKOŁYIWYKSZTAŁCENIE
5
