Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
4
WIEKXVIII
4010ROZWÓJFIZYKIIJEJSPOŁECZNYODBIÓR
WOŚWIECENIU
4.1.ROZWÓJFIZYKIIJEJSPOŁECZNY•
ODBIÓRWOŚWIECENIU
WiekXVIIIprzyniósłwieluwybitnychmatematykówimechaników,którzyroz-
wijaliirozwiązywalizagadnieniazarysowaneprzezNewtonawjegoZasadach
EXPERIMENTALISWGDAŃSKU
4.2.SOCIETASPHYSICAE•
matematycznychfilozofiinaturalnej.Jeand’Alembert,JacobBernoulli,jegobrat
JohannisynDaniel,AlexisClairaut,LeonhardEuler,JosephLouisLagrange,
PierreSimonLaplaceiinniprzełożyligeometrycznepodejścieNewtonanajęzyk
4.3.RECEPCJANOWEJFILOZOFII•
WSZKOŁACHZAKONNYCH
równań.LagrangewMechaniceanalitycznej(1789)napisałjużzdumą,żewcałej
tejksiążceniemaanijednegorysunku.Powstałrachunekwariacyjny,opraco-
wanometodyrachunkowepozwalającenaobliczanieperturbacjiwruchuciał
IWAKADEMIIKRAKOWSKIEJ
niebieskichistworzonoteoriępotencjału.
4.5.KOMISJAEDUKACJINARODOWEJ•
4.4.WARSZAWA•
IJEJREFORMY
uwagęnawielkiepodobieństwoobliczonychorbitkometobserwowanychwlatach
1531,1607oraz1682iwysunąłśmiałeprzypuszczenie,żewrzeczywistościbyły
topojawieniasiętejsamejkometyobiegającejSłońcezokresemokoło76lat.
W1705r.EdmondHalleyogłosiłswojeobliczeniaorbitkomet.Zwróciłon
Halleyzmarłw1745r.iniemógłsprawdzićswejprzepowiedni,żekometa
4.6.PODRĘCZNIKIFIZYKIWPOLSCE•
WXVIIIWIEKU
powróciwokoliceSłońcaibędzieobserwowanaw1758r.Clairautpodjął
bardzodokładneobliczeniaruchukometyHalleya,zuwzględnieniemzakłócają-
cegowpływuwszystkichplanet;wżmudnychidługotrwałychrachunkachpoma-
4.7.POWSTAWANIEPOLSKIEJ•
NOMENKLATURYFIZYCZNEJ
galimuJosephJeromedeLalandeiMadameNicoleLepaute.Zaobserwowanietej
kometywgrudniu1758r.,wmiejscuichwilidobrzezgodnejztymiobliczeniami,
4.8.FIZYCYWPOLSCEWOBEC•
WIELKICHODKRYĆ
byłodoniosłymtriumfemmechanikiNewtona.
niebaLaplace’a,pisanawlatach1799–1825.Dziełotozawieranietylkokom-
WielkimpodsumowaniemosiągnięćmechanikibyłapięciotomowaMechanika
IIDEIFIZYCZNYCH
pletnywykładastronomiimatematycznejobejmującyzagadnieniadotyczące
kształtuZiemi,teoriipotencjaługrawitacyjnego,ruchuKsiężyca,zagadnienia
trzechciał,ruchuplanetiichperturbacji,lecztakżeobszernądyskusjęniektórych
działówfizyki(m.in.zjawiskwłoskowatości,załamaniaświatła)opartąnapro-
pagowanymprzezLaplace’azałożeniu,żeistniejąkrótkozasięgoweoddziaływa-
niamiędzycząstkamimateriiifluidów.
WażnymosiągnięciemLaplace’abyłoudowodnienie,żenieregularnościobser-
wowanewruchachplanetsąperiodyczne,acałyukładsłonecznyjeststabilny.
Osiągnięciamechanikidoprowadziłydoutrwaleniasiędeterminizmuklasycznego,
któregokwintesencjęwyrażasłynnezdanieLaplace’a80:
80P.S.Laplace,Essaiphilosophiquesurlesprobabilities,Paris1814,s.3–4.
