Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
4.Praworzymskie.
Odświataantycznegodowspółczesności40
TytułmojegowystąpieniaUPraworzymskie.Odświataantycznego
dowspółczesności”możebyćmylący.Niechodziłomioczywiścieoprzed-
stawieniecałychdziejówprawarzymskiegoijegonaukiodpoczątkuaż
dokońca(końcatejnaukizresztąwciążchybaniemaidługozapewnenie
będzie).Wodniesieniudoprawarzymskiegowciąguwiekówpojawiasię
pytanie:Czynależyjetraktowaćbardziejjakoelementwspółczesnejnauki
oświecieantycznym,czyteżjakołącznikzprawemwspółczesnym?
Praworzymskiewśródnaukokulturzeantycznejzajmujepozycję
szczególną.Wykształceniesięnaukokulturzeantycznejjestzasługąokre-
suOdrodzenia.Studianadprawemrzymskimsąznaczniewcześniejsze.
Praworzymskie,wswejwarstwiepublicznoprawnej,stanowiłoinstrument
służącydopodbudowaniaideicontinuatioimperii,którąposługiwalisięśre-
dniowiecznicesarzerzymscyiKościół.Zapewniałoonociągłośćprocesu
historycznego,spajającmożenajsilniejświatstarożytnyześredniowiecz-
nymiwspółczesnym.HenrykIV,któregodoradcąbyłIrnerius,byłpierw-
szymwładcąśredniowiecznym,którykonsekwentniezwałsiebieUkrólem
Rzymian”(rexromanorum).
Jeszczewśredniowieczuzaczęłysięrozwijaćstudianadprywaty-
stycznąwarstwąprawarzymskiego.Pomimożepodstawąprymitywne-
goobrotuprawnoprywatnegowdawnejczęścizachodniegocesarstwa
rzymskiegobyłyzbioryzwulgaryzowanegoprawaprzedjustyniańskiego,
anieszczytoweosiągnięcierzymskiejmyśliprawniczej,jakimbyłakom-
pilacjaJustyniana,przekazującawDigestachdziełoklasycznejjuryspru-
dencjirzymskiej,tojednakjużwśredniowieczustudianadrzymskim
40
WystąpieniewRadzieKulturyAntycznejUWdnia15marca1995r.,opublikowanewzbio-
rze:Integracja,czyspecjalizacja?Oprzyszłościnaukiokulturzeantycznej,I.Bieżuńska-Małowist(red.),
Warszawa1996,s.37–41.
47
