Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
7.HistoryczneuwarunkowaniaintegracjiprawaprywatnegowUniiEuropejskiej
aktualnesąidziśpochodzącezEncyklopediiDiderotasłowaA.G.Boucher
d’Argis’a,któryodnoszącsiędotakpopularnychwXVIIIwiekukrytykna-
uczaniaprawarzymskiegopisał:UAlewbrewtymniedostatkomnieulega
wątpliwości,żetowłaśnienaprawierzymskimnależyoprzećnaukęprawa
iżeprawnik,którybypoznałtylkoprawaswegokrajuinienauczyłsię
prawarzymskiego,pozostałbynacałeżycieczłowiekiempowierzchow-
nym.Wydajenamsięzresztą,żektośtakiwogóleniebyłbyprawnikiem
(jurisconsulte),lecztylkomiernympraktykiemprawa”99.
Nieulegawątpliwości,żepraworzymskiejestjednymzelementów
kulturyantycznej,którywpłynąłnaświatwspółczesny.Praworzymskie,
mocnoosadzonewrealiachspołeczno-gospodarczychpaństwa,wktórym
powstało,zawierałotakżeelementyuniwersalne,nadającesiędozastoso-
waniarównieżwzupełnieodmiennychwarunkachniżte,wktórychsię
narodziło.Wpływprawarzymskiegonakształtprawwspółczesnychjest
nieporównywalnyzwpływeminnychprawodawstwantycznych.Wiele
ludówstarożytnychwniosłowkładwrozwójkulturowyludzkości,żaden
znichjednaknieprzyczyniłsiędorozwojuprawawtakimstopniu,jak
Rzymianie.Stworzoneprzeznichinstytucje,konstrukcjeprawneorazsiat-
kapojęciowawywarływpływnapóźniejszedziejeprawa.
Praworzymskieprzeżyłoistnieniepaństwa,wktórympowstało.
WpływałoononatworzenieprawawpaństwachEuropyśredniowiecznej,
nowożytnejinajnowszej.
Wewspółczesnychsystemachprawaiwszczegółowychrozwiąza-
niachtkwiwieleelementówwywodzącychsięzprawarzymskiegoczyteż
zrozwiniętejnajegogrunciedoktryny.Ożywotnościtradycjiromanistycz-
nejwhistorycznymrozwojuprawaiwpraktyceprawnej,odśredniowiecza
poczasywspółczesne,świadczyćmożeobecnośćzaczerpniętychzprawa
rzymskiegozasadisformułowań,zwanychparemiami,regułami,maksy-
mami,brokardami.Zjednejstronypełniłyonefunkcjępodstawaksjologicz-
nych,naktórychwinnobyćoparteprawodawstwo,zdrugiejnawiązywano
donichprzyopracowywaniuposzczególnychrozwiązańprawnychiinsty-
tucji,traktującjewtymzakresiejakogotoweinstrumentariumtechniczne,
zktóregokorzystaćmożnaprzytworzeniuistosowaniuprawa.
Codoznaczeniaprawarzymskiegonarosłowiele,częstozupełnie
sprzecznych,opinii.
99
Encyclopédie...,t.5,s.141(tłum.wedługW.Wołodkiewicz,Prawoznawstwowpoglądachiuję-
ciuencyklopedystów,Warszawa1990,s.181).
69
