Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
DobroczynnaAmeryka.WalkazeskutkamiWielkiegoKryzysuwlatach1929–1937
Prywatneorganizacjedobroczynne
wopiecespołecznej
Przemianyideologiczne
NaprzełomieXIXiXXw.organizacjespołecznecharakteryzowałysię
dwomagłównymicechami:dobroczynnościąprywatną,rozumianąjakodo-
browolna(wolontaryjna)ilokalnością,podwzględemobszarubędącegocelem
zainteresowaniatychżeorganizacji.Praktycznieżadnaprywatnaorganizacja
niedziałałanaskalęregionalnączykrajową9,awręczprzeciwnie,opierałysię
naDdobrosąsiedzkim”rozpoznawaniupotrzebujących,gdzieludzieznającsię
nawzajem,odczuwalicośwrodzajuwzajemnejodpowiedzialności10.Odcho-
dzonojednakodsentymentalnegopodejściadodziałalnościcharytatywnej,
częstokroćopodłożureligijnym,gdzieosobistezaangażowanie,bezpośredni
kontaktmiędzydarczyńcączyopiekunemaobdarowanymkształtowałpewien
szczególnycharaktertychzwiązków.Tensentymentalizmbyłtypowydla
XIXw.,aleiwpierwszychdekadachnastępnegostuleciapreferowanotaki
poziomrelacji.ZachęcaniprzeztakichfilantropówjakAndrewCarnegie,na-
legalinazainteresowaniesposobemwydawaniapieniędzy,adresatamiijakoś-
ciątychDusług”11.JaneAddamsijejpomysłzamieszkaniawśródbiednych,
zdegradowanychczłonkówspołeczeństwa,fizycznegowręczkontaktuznimi
absolwentówcollege’ów,miałsłużyćpozytywnymprzykłademdlapierwszych,
akształtowaćcharaktertychdrugich12.
Wzrastającaskalaproblemówżyciacodziennegotworzyłapoledopowo-
łaniaorganizacjitakichjakCOS(CharityOrganizationSociety-Towarzystwa
OrganizacjiDobroczynnych)czyOsiedlaSpołeczne(SocialSettlements).Ich
zadaniembyłobadaniepojedynczychspraw,przypadków(cases),ichobiektyw-
naocenaorazszukanienajwłaściwszychrozwiązań,centralizowanieikoordy-
nacjadziałańmniejszychjednostek,nieustanniekierującsięjednązasadą,
wyznawanąprzezzałożycielaSettlementHousewLondynie-ToynbeeHall
(1884)-pastoraSamuelaBarnetta,którywierzył,iżreformaspołecznapo-
winnazawszebyćrozpoczynanaodjednostki,alektórybyłrównieżzdania,
9AmerykańskiCzerwonyKrzyżniemożetubyćpodanyjakoprzykładprywatnejorganizacji,
gdyżczęstokroćdystrybuowałfunduszefederalnewakcjachpomocynp.ofiarompowodzi,suszy,
lubpochodzącezezbiórekpublicznych.
10Wtenwłaśniesposóbdziałałym.in.YMCA,YWCA(YoungWomen’sChristianAssocia-
tion),ArmiaZbawienia,choćposiadałyswojeplacówkiwcałymkraju,nieprowadziłykampanii
takszerokozakrojonych.
11A.Carnegie,TheBestFieldsforPhilanthropy,DNorthAmericanReview”149,1889(XII);
idem,TheGospelofWealthandOtherTimelyEssays,NewYork1900.
12J.Addams,TwentyYearsattheHullHouse,NewYork1910;TheSocialThoughtofJaneAd-
dams,red.Ch.Lasch,NewYork1965;JaneAddams.ACentennialReader,red.E.C.Johnson,New
York1960.
