Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Dysputaprzedkryzysowa:dobroczynnośćniepublicznaczyopiekapubliczna?
31
wszelkiedecyzjepodejmowanewsektorzepublicznymzkoniecznościzacho-
waniazasadydemokracjimusząstanowićodzewnapotrzebywiększościowej
grupywyborczejpoprzezproceslegislacyjny.Zarównoopodatkowaniespołe-
czeństwanacelesocjalne,jakiszybkaodpowiedźnazwiększonepotrzeby
tegożspołeczeństwanieleżaływnaturze,gestiiczyzwyczajusektorapublicz-
negowokresiepoprzedzającymWielkiKryzys.
Brakswobodydziałania,atakżebezprecedensowasytuacjanieułatwiały
reformatoromiprogresywniemyślącymspołecznikompodejmowaniaprób
zmianypołożenia,wjakimznajdowałasiętaDdrugapołowa”społeczeństwa,
awdobiekryzysu-przeważającawiększość.Jedynymelementem,którymógł
cieszyćsiętąswobodą,byłyorganizacjedobroczynne.JakstwierdziłJohnGard-
nerem:Dchybanajbardziejuderzającącechąsektora[pozarządowego]jestjego
względnaswobodaodwszelkichpowiązań[zobowiązań]orazjegopluralizm.
Wgranicachprawa,wszelcyludziemogąpodążaćzajakąkolwiekideączy
programemjakisobiezażyczą”5.
NatomiastMichaelNovakprowadzącdebatęnatematwspółczesnegozna-
czeniasłówprivateipublic,zwróciłuwagęnanegatywneskojarzenia,któresą
znimiwiązane.Wśródkilkuwymienionychprzezniegoprzedstawmytylko
tenajistotniejsze.Itakpublicznyto:dobrowspólne,społeczność,odpowie-
dzialnośćcywilna,współczucie,Drodzina”,hojnośćwstosunkudopotrzebu-
jących,ludzie;prywatnyzaśtoodpowiednio:intereswłasny,indywidualność,
egocentryzm,chciwość,darwinizm,orientacjanapotrzebyrynku,zyski6.
PrzedstawiającdanezebraneprzezIndependentSector(sektorniezależny),
wyciągnąłonjednakwniosek,żeteideologiczneuogólnieniaupadająwświet-
ledowodównasiłęamerykańskichstowarzyszeń(associations)itradycjiwo-
luntaryzmu.PowołałsięnaopinięekonomistyWalteraWilliama,którystwier-
dził,żeaż80%wszystkichprywatnieprzekazanychfunduszywhistorii
ludzkościpochodziłaodobywateliamerykańskich.Niemakraju,wktórym
Dprawapodatkowe,zwyczaje,etosoraztradycjeinstytucjonalneprywatnej
hojności,byłybytakprzychylneprywatnejdobroczynności”7.
Novakcałkowiciewsparłdumę,zjakąAmerykanienazywająsięnarodem,
gdziesektorprywatnyjestzorientowanypublicznie(public-spiritednessofthe
privatesector)8.Dziejesiętak,gdyżobywatelenieustanniemyśląidziałają,
mającnawzględziedobropubliczne,będącjednocześniegłębokoprzekonani,
iżjedyniesektorprywatnywywiążesięnależyciezeswoichzobowiązań,znacz-
nielepiejniżpubliczny.Poniżejzaprezentowanodyskusję,trwającąpraktycz-
niekilkadziesięcioleci,przedstawiającątędwoistośćrozumieniapracyspo-
łecznej,którejsłusznośćpojętodopierowokresieNowegoŁadu.
5J.W
.Gardner,AddresstoCharterMeetingofIndependentSector,5III1980,za:M.Novak,The
Essayon‘Public’and‘Private’,w:Philanthropy.FourViews...,s.12.
6M.Novak,op.cit.,s.13.
7Ibidem,s.14.
8Ibidem.
