Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.6.3.Biotechnologiaorazmetodyinżynierii
genetycznejwbadaniachnadlekiem
Wostatnichlatachwzrosłoznaczeniebiotechnologiiorazmetodinżynieriigene-
tycznejwbadaniachnadnowymilekami.Uzyskiwanedrogątzw.biofarmaceu-
tykiwynikiemrekombinacjigenetycznejmodyfikującejwłaściwościdziedzicz-
nem.in.bakterii(Escherichiacoli),drożdży(Saccharomycescerevisiae)czylinii
komórkowychssaków(CHO-Chinesehamsterovary,BHK-babyhamsterkid-
ney).Technologiataumożliwiapozyskaniesubstancjiostrukturzepeptydowejlub
białkowej,którychotrzymanienadrodzesyntezyorganicznejjestbardzotrudne
lubniemożliwe.ProcestenpoleganawyizolowaniufragmentuDNAodpowie-
dzialnegozawytwarzaniedanegozwiązkuuczłowiekazapomocąenzymówre-
strykcyjnych;związektennastępniewprowadzanyjestdohodowlikomórkowejza
pomocąwektorów.Whodowlinastępujenamnażaniemateriaługenetycznegood-
powiedzialnegozaprodukcjęzaplanowanejsubstancji.Biofarmaceutykinajczę-
ściejproduktamiostrukturzebiałkowej,aichdziałaniepolegananaśladowaniu
funkcjiprawidłowychbiałekludzkich.
Pierwszymtegotypulekiembyłainsulina,odkrytaw1921r.przezBantinga
iBesta.Początkowopozyskiwanowwynikuekstrakcjiztrzustekzwierzęcych.
W1982r.otrzymanopierwszypreparatinsulinywyprodukowanejzapomocąbakterii
Escherichiacoli.Podaniemodyfikowanychzwierzęcychforminsulinyskutkowało
jednakczęstymireakcjamialergicznymiupacjentów.Dziękipostępowimetod
manipulacjigenetycznychotrzymywanieinsulinystałosięprocesembardzowy-
dajnymimniejkosztownym,którywostatnichlatachumożliwiłuzyskaniehormo-
nuowłaściwościachzbliżonychdowłaściwościinsulinyludzkiej.Technikainży-
nieriibiałkowej,polegającanamodyfikacjisekwencjiaminokwasowej,umożliwiła
otrzymanieinsulinyozmodyfikowanymczasiedziałania(p.rozdz.9.5.1).Kolejno
pojawiłysięnarynkurekombinowaneludzkiepostaciehormonuwzrostu,soma-
tostatyny,preparatystosowanewhematologii(erytropoetyna,czynnikiwzrostudla
płytekkrwi),czynnikiukładuimmunologicznego(interferony,interleukiny).
Przeciwciałamonoklonalnetonowagrupabiofarmaceutykówobudowiebiał-
kowej,którejznaczeniewfarmakoterapiiwostatnichlatachwzrosło.Zaletąsto-
sowaniaprzeciwciałmonoklonalnychjestm.in.ichwysokiepowinowactwodoko-
mórekcelowanych.Technikęotrzymywaniaprzeciwciałmonoklonalnychopraco-
wanowlatachosiemdziesiątychXXw.Jejpodstawąjestzasadadziałaniaukładu
obronnegoorganizmu,którywwynikurozpoznaniaobcychbiałek(antygenów)
przezlimfocytyBiTwytwarzaspecyficznenaturalneprzeciwciała.Początkowo
sposóbwytwarzaniaprzeciwciałmonoklonalnychpolegałnawstrzyknięciumy-
szomantygenów,przeciwkoktórymuruchamianabyłaprodukcjaprzeciwciał,
iizolacjiproduktufinalnegozkrwigryzoni.Mysieprzeciwciaławkrótkimczasie
rozpoznawanebyłyjakoobceantygenyiorganizmludzkiwytwarzałendogenne
mechanizmyochronne.Zastąpieniefragmentówzwierzęcychprzeciwciałmateria-
łempochodzenialudzkiegopozwoliłonazmniejszeniestopniaimmunizacji.Naj-
nowszągeneracjęstanowiąprzeciwciaławpełniludzkie,któreprawiecałkowicie
pozbawioneimmunogenności(tab.1.5).Produkowaneprzeztransgeniczne
myszy,uktórychodpowiednifragmentDNAzostałzastąpionyDNAkodującym
ludzkieimmunoglobuliny.
52