Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Klasyfikacjainazewnictwosubstancji
leczniczych
AlfredZejc
ZaczasówGalenaliczbaleków,jakimidysponowałaludzkość,wynosiłakilkaset.
Obecnieliczbaleków,wszerokimtegosłowaznaczeniu,awięcwszystkichsub-
stancjilubproduktówstosowanychuludziwcelachterapeutycznych,zapobiegaw-
czychidiagnostycznych,dostępnychnaświatowymrynkufarmaceutycznym,jest
ogromna,jednakzwieluprzyczyntrudnadościsłegoustalenia.Szacujesię,że
liczbatakrozumianychlekówwynosiok.200000,aleto,czymdysponujeprze-
ciętnykraj,obejmuje5000-10000preparatów.Dużailośćorazróżnorodnośćsub-
stancjileczniczychstosowanychwewspółczesnejfarmakoterapiistwarzakoniecz-
nośćprzejrzystego,ścisłegopodwzględemnaukowym,azarazempraktycznego
ichuporządkowania.
Podstawąklasyfikacjisubstancjileczniczychmożebyćichbudowachemiczna
lubdziałaniefarmakologiczne.Jednakróżnorodnośćbudowychemicznej,wpro-
wadzaniecoraztonowych,oniespotykanejdotądbudowiezwiązków,utrudnia
ichklasyfikacjęwedługkryteriówchemicznych.Podziałlekównapodstawiekla-
syfikacjistosowanejwchemiiorganicznej,np.węglowodory,chlorowcopochodne,
alkohole,aldehydy,kwasyitd.,zmuszadosztucznegogrupowaniazwiązków
zróżnych,częstobardzoodległychodsiebiegrupfarmakologicznych,awięc
oodmiennymzastosowaniuwfarmakoterapii.
Gdybyprzyjąćkonsekwentniepodziałchemiczny,niektórezwartegrupyleków,
np.witaminy,antybiotyki,musiałybyzostaćrozdzielonenawielegrupchemicznych.
Niedogodnościwynikającezchemicznejklasyfikacjipolegajątakżenatym,żewiele
związkówchemicznych,mającychróżneukładyikilkagrupfunkcyjnychwczą-
steczce,niedasięjednoznaczniezaliczyćdojednejgrupychemicznej.
Ztychpowodówwniniejszympodręcznikuzastosowanopodziałfarmakolo-
giczny.Podziałtenstosowanyjesttakżewwiększościwspółczesnychpodręczni-
kówzchemiilekównaświecie.Zdajemysobiesprawę,żeklasyfikacjaśrodków
leczniczychwedługichdziałaniafarmakologicznegomatakżeswojewadywpro-
cesienauczaniachemiileków.Tegorodzajuujęcieutrudniabowiemłączenie
wlogicznącałośćzwiązkówopodobnejstrukturze(np.sulfonamidyprzeciwbak-
teryjne,przeciwcukrzycowe,moczopędne)iniepozwalaczęstoporównaćbudowy
chemicznejlekównależącychdoodrębnychgrupfarmakologicznych(np.pochod-
neindolu).Zuwaginatostaraliśmysięwobrębieposzczególnychgrupfarmako-
logicznychstosowaćpodziałchemiczny.
Wświetlewspółczesnychpostępówfarmakologii,biochemiiibiologii,atakże
chemiilekówzastosowanypodziałfarmakologicznydajewiększemożliwości
wyjaśnieniazależnościmiędzybudowąadziałaniem,powiązaniazagadnieńwchła-
nianialeku,jegorozmieszczeniaworganizmieibiotransformacjizjegowłaściwo-
ściamifizykochemicznymi,wreszcieułatwiatowyjaśnieniemechanizmudziałania
leków,zwłaszczanapoziomiemolekularnym.Podziałfarmakologicznyumożliwia
takżeprzeglądaktualniestosowanychlekówwdanejgrupieterapeutycznej,wza-
5