Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Transformacjapracyifunkcjipersonalnej
21
Wrazzrozwojemiumocnieniemsięgospodarkirynkowej,wepocekapitalizmupowsta-
wałycorazliczniejszezastępypracownikównajemnych,napoczątkuoniskich,apóźniejcoraz
wyższychkwalifikacjach.Rodzisięinstrumentalnystosunekdopracy,traktowaniejejjako
wyznacznikapozycjispołecznej,wprzeciwieństwiedopoprzednichokresów,wktórychpozycja
społecznakształtowanabyłaprzedewszystkimwdrodzedziedziczenia.Zpobieżnej–zkoniecz-
ności–prezentacjistosunkudopracywróżnychokresachhistorycznychwynika,żewewszyst-
kichsystemachspołecznych,gospodarczychikulturowychtraktowanopracęjakopunktwyjścia
doanalizynaturyczłowieka.
,,Współcześnienajczęściejprzeważapogląd,żenaturaludzkajestkompleksowa,zawiera
elementyracjonalneiemocjonalne,apostawyludzkiesąfunkcjązarównookreślonychprze-
kazówgenetycznych,jakioddziaływaniaśrodowiskaicechindywidualnych,,[Wajda,2003,
s.30].Należytouwzględnićwprocesiekonstruowaniasystemówzarządzanialudźmi.
Współcześniewystępujątakżerozmaitewynaturzenia,związanezpracą,spośródktórych
nauwagęzasługujezjawiskotzw.pracoholizmu,wynikającegozprzesadnego,wręczpatologicz-
negozaangażowaniawpracę.PrzykładowowJaponiiplagąspołecznąstałasiękaroshi,nagła
śmierćczterdziesto–pięćdziesięciolatków,którejprzyczynąjestchronicznystreszwiązany
zprzepracowaniemizbytsilnąmobilizacją;bezpośredniąprzyczynąjestnajczęściejudar
mózgu.PodobnąplagąwStanachZjednoczonychstałasię,teżwskutekdługotrwałegostresu
iprzepracowania,SCD(suddencardiacdeath–nagłaśmierćnaserce),naktórąumieraok.
500tys.osóbrocznie.RównieżwPolscekardiologówniepokoizjawiskoobniżeniasięwieku
zawałowców;dotyczytonawettrzydziestolatków,pędzącychbezopamiętaniazakarierąza-
wodowąipieniędzmi.Brakumiaruwpracy,zbytagresywnamotywacjairywalizacjaoraz
towarzysząceimdługotrwałestresyikonfliktypowodująśmierćwielumilionówosóbwśród
zatrudnionychnakuliziemskiej.
Umiłowaniepracyipoświęceniesięjejdzielimałagranicaodpotencjalniegroźnego
chronicznegoprzepracowania,zwłaszczawówczas,gdyczłowiekiemkierująnadmiernaambicja
izachłanność,któremogąbyćwynikiemchciwościbądźchęciwygodniejszegożycia.Powoduje
topowstaniezjawiskaparadoksu:ludziezabijająsiępracą,byżyćjakobyprzyjemniejiwygod-
niej[Oleksyn,2001,ss.18–19].Tymczasemskróconyczaswolnyodpracy–rezultatpraco-
holizmu–poświęcasięnarzeczcorazbardziejczasochłonnejkonsumpcji.Interesującoprzed-
stawiatęsprzecznośćE.J.Mishan,którypisze,że:
,,Spożycieobfitościdóbrkonsumpcyjnychwytwarzanychprzezbogategospodarkijest
samowsobieabsorbujące.Możnatoująćinaczejipowiedzieć,żeszaleństwemwspółczesnego
życiajestwystępującewbogatychgospodarkachogólnedążeniedowtłoczeniacoraztowiększej
konsumpcjidoniezmiennej,dwudziestoczterogodzinnejdoby.
Cowięcej,istniejądwaczynnikipogarszającetęsytuacjęorazosłabiającepragnienie
zmniejszanialiczbygodzinpracywmiaręjakrośniedochód«realny».Pierwszymjestzwięk-
szającesięwbogatychkrajachznaczenie«dóbrrekreacyjnych»,zwłaszczaAmerykanielubią
gromadzićtylesprzętusportowegoidomowych«przyrządów»,żebraknieimczasuichęci,by
jezużytkować.Drugiczynnikwiążesięzpierwszym.Szybkiwzrostpopytunadroższeformy
modnegowypoczynkumożebyćzaspokojonytylkoprzezdostarczeniewiększejilościurządzeń
służącychzarównodowypoczynku,jakdopodróży,zdobycieśrodkówfinansowychnaich
zakupwymagaraczejwydłużanianiżskracaniaczasupracy,,[Mishan,1986,ss.154–155].
Powstaje,więcbłędnekoło.
