Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
HenrykKról
WstarożytnejGrecjistosunkowonajbardziejbyłacenionauprawaroliprzezwolnych
chłopów,natomiastpogardzanoinnąpracąfizyczną,np.rzemiosłem,którymzajmowalisię
głównieniewolnicy.Pracabyłatraktowanazacałkowicieniegodnąwarstwwyższych,np.
dostojnikówwojskowych.Negatywnaocenapracyrękodzielniczejinajemnej,azwłaszcza
niewolniczej,miałamiejscerównieżpozaGrecją.WstarożytnymRzymiestosunekdopracy
wynikałztego,cosięrobiłoiktopracęwykonywał.Czynnośćpełnawysiłku,zmierzającado
uwieńczeniajakiegośdziełabyłaszlachetnaigodnaRzymianina.Zaśpracaprosta,ręczna,
brudna,trudnafizycznie,byłatraktowanajakopodłaipolecanadowykonywaniaprzezniewol-
ników[Jacukowicz,2004,ss.11–12].Takipoglądzostałprzyjętyprzezjudeochrześcijaństwo
ibyłkontynuowanywśredniowieczu.
Wchrześcijaństwiestosunekdopracywiązałsięzwiarąwwygnaniezrajuikarąza
grzechpierworodny,którąmiałabyćciężka,wykonywana,,wpocieczoła,,pracaicierpienie.
Wrazzwygnaniemzrajumiałamiejscezapowiedźcierpieńiwysiłkówludzi,związanych
zpracąkoniecznądoutrzymaniasięprzyżyciu.Wśredniowieczupracęipracowitośćceniono
głównieuchłopów,apozostałapracafizycznaznajdowałasięwpełnejpogardzie,conajwyżej
traktowanajakookazjadoodpokutowaniagrzechupierworodnego.
Stanowiłaona,,...piętnoludziniższychstanów,adyshonordlaludzistanówuprzywilejo-
wanych,hańbiławręczludziszlachetnieurodzonych.Uważano,żeprzystoionajedynieuro-
dzonymjako,,gruboskórnym,,(wedługzałożeniaśw.TomaszazAkwinu)tzn.chłopom,kup-
com,wyrobnikomisłużbiedomowej.Podejścietodiametralniezmieniładopieroepokaoświe-
ceniagłosząc,żepracajestpowinnościączłowieka,apozytywizmdodał,żejestonamiernikiem
wartościczłowiekainadajesensżyciuludzkiemu,,[Wajda,2003,s.33].
Godnypodkreśleniajestafirmatywnystosunekprotestantówdopracyludzkiej.
,,Ich
pracowitość,rozwiniętaetykaikulturapracyprzyczyniłasięwsposóboczywistydorozkwitu
gospodarczegoszeregukrajóweuropejskich,apóźniejtakżenakontynentachpółnocnoame-
rykańskimiaustralijskim.Protestantyzmumiałprzezwyciężyćawersjęjudaizmuiwczesnego
chrześcijaństwadobogaceniasiępoprzezpracę.Protestancibyli–isąnadal–przekonani,że
Bógsprzyjaludziomaktywnymiprzedsiębiorczym,aindywidualnapomyślnośćjestnaogół
dowodemjegołaski.Tymsamymprotestantyzmprzyczyniłsięwalniedorozwojukapitalizmu,,
[Oleksyn,2001,s.12].
ChrześcijaństwowPolscenieprzejęłoprotestantyzmu.Wprawdzieakceptowanoosoby,
któredziękiswejpracyżyływdobrobycieidostatku,alewyżejcenionomajątekdziedziczony
ipozycjęspołecznąnależnąztytułupochodzenianiżzosobistychosiągnięć.Pracąfizyczną
pogardzano,apracatwórczaiartystyczna,mimoiżspotykałasięzuznaniem,tojednaknie
umożliwiaławejściadosferwyższych[Jacukowicz,2004,s.15].
Nowoczesnystosunekdopracypowstałwwynikurozwojunaukekonomicznych.Począw-
szyodXVIIIwiekupracastałasięobiektemzainteresowaniaibadańwieluwybitnychekono-
mistów,takichnp.jak:A.Smith(1723–1790),J.B.Say(1767–1832),J.S.Mill(1806–1873),
K.Marks(1818–1883),J.M.Keynes(1883-1946),M.N.Friedman(ur.1912).Zajmowalisię
oniróżnymiaspektamipracy,m.in.roląpracywtworzeniubogactwanarodów,ustaleniem
,,cenypracy,,iwartościdodatkowejorazpełnymzatrudnieniemiwalkązbezrobociem
1
.
1Więcejotymzob.:Galbraith,1991orazLandreth,Colander,2005.
