Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RAMKA1
NIETYLKOSIŁAEMOCJIDECYDUJEOBRAKUKONTROLINADSOBĄ
nDziałaniawafekcie”kojarząsięzestanamiowładnięciasilnymi,niemożliwymido
opanowaniaemocjami.Gdypodichwpływemdochodzidoczynuprzestępczego,
możnaliczyćnazłagodzeniewymiarukary.Nategotypuwyrozumiałośćpowinniśmy
jednakmócliczyćwróżnychinnychokolicznościach,boemocjesprawiająnamwiele
niespodzianek.Zwłaszczate,którewpsychologiinazywająsięemocjamiutajonymi,
aoktórychnaturzewiedzapotocznamilczy.
Smutnoci?Uśmiechnijsię!
HansSelye,autorsłynnejksiążkinStresżycia”,przywołujeporadęswojejbabki:gdy
cismutno,stańprzedlustremizłóżustadouśmiechu.Dlaczegotenmanewrmiałby
przynieśćzmianęnastroju?Bodziękisieciomneuronowymspecyficznyukładmięśni
twarzyjestwmózgupowiązanyzodczuciemradości-radośćprowadziwięcdo
pojawieniasięuśmiechunatwarzy,aekspresjauśmiechumożeprzywołaćwesoły
nastrój(choćpodrobienienaturalnegouśmiechuniejestłatwe).Podobniedziejesię,
gdymówimyosytuacjiwPolsce,żejestnkoszmarna”:automatyczniemogąsięmno-
żyćmyślioróżnychnkoszmarnych”stanachnaszejojczyzny,atoupewniawposta-
wionejdiagnozie.
Spróbujwyśledzić,cociętaknaprawdępodekscytowało
DuttoniAronprzeprowadzilikilkadziesiątlattemuwielcepouczającyeksperyment.
Badanimężczyźniprzechodziliprzezchwiejącysięmost,zawieszonywysokonad
rwącymgórskimpotokiem.Gdyjużgoprzebrnęli,zamostemczyhałananichkokie-
teryjnanankieterka”-tasama,którawwarunkachkontrolnychczekałanamężczyzn
przechodzącychprzezsolidnyistabilnymostmiejski.Cipierwsi,wporównaniuzdru-
gimi,bylinietylkoznaczniebardziejpodekscytowani,aletakżeznaczniebardziej
skłonnidokontaktuznapotkanąkobietą,rozmowni,awichwypowiedziachbyło
więcejtreścierotycznych(sic!).Powielokroćpobudzenieiemocjezjednegoźródła
sąnieświadomieprzenoszonenainnyobiekt.Jakagresja,przenoszonabezwiednie
naniewinneofiary.
Nagrodymogąprowadzićdoirracjonalnejfiksacjizachowania
BadaczezUniversityofPrincetonsfilmowalizachowaniamałychdzieci.Oto10-miesięcz-
naMarysiedzinakolanachojca,apodrugiejstroniestołueksperymentatorkaprzyciąga
jejuwagękolorowągrzechotką.Wstolesądwadołki.Dziewczynkawodziwzrokiemza
grzechotkąidostrzega,żeznikaonawjednymzdołków.Wiemytostąd,żeMaryprze-
chylasięiwyjmujezdołkaatrakcyjnązabawkę.Własnezachowaniezostajenagrodzone.
Odtejchwili,gdywwielukolejnychpróbachgrzechotkanaoczachdzieckaznika
wdrugimdołku,Marykażdorazowosięgatam,gdzieuzyskaławpierwszejpróbiena-
grodę.Niepomagajądemonstracyjneruchygrzechotką.Eksperymentatorkakażdorazowo
20
