Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
K
oncentracjanasobieiswoich
rj
i
Onaturzenajwcześniejszychdoświadczeń
A.S.Uznajmyzaokresnajwcześniejszychdoświadczeńfazę,wktórejświa-
domośćintrospekcyjnaniejestjeszczedzieckudana.Niemowlęreagujena
bodźceawersyjneczyprzyjazne(oczymwnioskujemy,gdydostrzegamytypo-
wądlatychemocjiekspresję),aleniemasamoświadomości.Niepamiętamy
pierwszych(naogółdwóch)latżyciaaniteżdoświadczeńżyciapłodowego,
awpsychicedziejesięwiele.Powstająpierwszepreferencje(ichutajona
genezasprawia,żesąbardzotrwałe)ikształtująsiępierwszesprawności.
M.J.Sprawnościdzieckasąstosunkowołatwowidoczne.Aprzyswojone
wewczesnymdzieciństwiepreferencje(przychylnośćczyniechęćwobecróż-
nychprzedmiotów,aktywności,potrawczyludzi)mogąujawnićsiędopiero
polatachibyćdlasamegopodmiotuzaskakujące.Preferencjedorosłego
człowiekamogąsięujawniaćbeznamysłu.Bodźcewywołują(jakdawniej)
pewnerodzajeemocjiautomatycznie,zanimwogólemożliwastaniesięre-
fleksjanadtym,czyiilewartjestdanyobiekt(por.tytułznanegoartykułu:
Preferencesneednoinferences-Zajonc,1985).Boutrwalonewcześniejreakcje
powstająwukładzienerwowymzanimimpulsybędąmogłybyćpoddane
świadomejanalizie.Wzwiązkuztym,człowiekmożebezwiednieprzybliżać
sięalbooddalaćsięodinnych(por.Ramka6).
A.S.Zważywszy,żedzieckowłoniematki(choćmadodyspozycjiprze-
strzeńowielewiększąniżzwierzęta)niemamożliwościdziałania,można
uznać,żewcześniejnabywaonopreferencjiniżsprawności.Jaktookreślili
niezależniedwajwielcybadacze(neuorobiologipsycholog),umysłmoże
wcześniejwiedziećcojestdobre,acozłe,zanimdowiesiętegosampodmiot
(Zajonc,1985;LeDoux,1998).
M.J.Niewielewiemyorozwojupsychicznymwokresieżyciapłodowego,
wktórymdorozwijającegosiędzieckadocierająbodźcezmysłoweireakcje
afektywnematki.Wiadomo,żewniemowlęctwieprocesyuczeniazachodzą
lawinowo.Wzwiązkuzbezradnościądzieckaikoniecznymiwobecniego
czynnościamipielęgnacyjnymi,częstopołączonymizczułością,dochodzinie
tylkodomodelowaniaprzezotoczeniezachowańmotorycznychisłownych,
aleidosyntoniizreakcjamiemocjonalnymidorosłych.
A.S.Biadadziecku,któregorodziceniepochylająsię,niepatrząwoczy,
niewieledotykająiniewygłaszająDprzemówień”.Wtokucodziennychdo-
świadczeńtomimikraisyntoniawyznaczająorientacjęcodotego,copozy-
tywne,aconegatywne.PotoczniemówisięczasemoDwysysaniuzmlekiem
matki”jakichś(negatywnychczypozytywnych)uprzedzeń.Wielereakcji
emocjonalnychwtymokresiemawłaśniecharakteruprzedzeń,bodziec-
koautomatycznie(azatem,bezkrytycznie)uczysiępostaw.Niemożenie
22
