Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RAMKA2
WARTOŚĆKUBKA,KTÓREGODOTKNĘŁYMOJEUSTA
Jesteśmysamolubni.Toszerokopodzielaneprzekonaniewiążemynaogółzinnymi,
aniezesobą.Alezarównousiebie,jakiuinnych,wieleprzejawówksobnościumyka
uwadze,auchwycićjemożnatylkowtokusprytniepomyślanychbadańeksperymen-
talnych.
Czyjednaknaprawdętakieeksperymentysąpotrzebne,skoroitakwiadomo,żemamy
dosiebie(naogół)stosunekwyjątkowopozytywny?Wartowiedzieć,żeliczneprzejawy
egotyzmusąnadersubtelne,niemożliwedodostrzeżenia,aczasamizgubne.Nadzi-
wićsięniemożemysamochwalstwuinnychidostrzegamynieadekwatnośćichsądów
osobie,awłasnepozytywnemyśliosobiebierzemyzadobrąmonetę.Pozytywne
myśleniedodajeotuchy,alemożeprowadzićdodezorientacjinaswójtemat,abywa,
żeztegopowodudopoważnychpomyłekżyciowych.
Wszechobecnośćnieświadomegoegotyzmu
Prekursorpsychologiiamerykańskiej,WilliamJames,wswymdzielez1890rokuzwró-
ciłuwagęnato,żeto,conmoje”,wchodziwskładwłasnegoJa.Wstolatpóźniej
licznibadaczewykazalieksperymentalnie,żenawetzupełniebłaheprzedmiotymają
dlaczłowiekawiększąwartość,gdynależądoniego,niżgdynależądoinnychludzi.
Gdywgrzekomputerowejgraczowiprzydzielasięjakieśikony,towdalszejczęści
eksperymentuokazujesię,żepodobająmusięonebardziejniżikonyinnychgraczy.
Gdynapoczątkueksperymentuuczestnicysączęstowaniczekoladączysokiembądź
dostajągadżetytypupióro,awdalszejfaziemajązazadanienhandlować”różnymi
przedmiotami,towłasnykubekczydługopiswyceniająwyżejniżpodobneprzed-
miotynależącedoinnychgraczy.RozgłoszdobyłybadaniaJosephaNuttina.Wserii
badańuczestnicymielidokonywaćporównańróżnychliteralfabetuiwskazywać,która
zporównywanychliterjestładniejsza.Najładniejszeokazałysięliteryskładającesię
nawłasneinicjały!
PrimusInterPares
iksobnybłądatrybucji
Wniektórycheksperymentacharanżowanesąsytuacjedotyczącepoważniejszych
konsekwencjiegotyzmu.Jean-PaulCodolwykazał,żegdywdługiejseriipróbgracze
otrzymująjakieśpunktyzaosiągnięciaisłyszą,jakieocenyprzypadłyimsamym,
ajakieinnymgraczom,alenieznająwynikówsumarycznych,towwywiadziepo
zakończeniueksperymentuprzypisująsobienajwyższeocenyłączne,choćtoniejest
zgodnezfaktami.
Dobrzeudokumentowanajesttendencja,zwanabłędematrybucjiprzyczynniepowo-
dzeń.Gdyponosimyporażkę,przychodząnamdogłowyusprawiedliwienia(doraźnymi
niedyspozycjamiczyprzeszkodami),agdyporażkisąudziałeminnych,umysłsamo-
czynniegenerujeinterpretacjezwiązanezichograniczonymizdolnościami.
26
