Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.2.Naprzełomiewieków
aberracja,alelogicznakonstrukcja,wynikającazsamychpodstawendeckiego
nacjonalizmu.Uznanienaroduzawartośćnajwyższąpociągałokonieczność
zaakceptowaniasuwerennościnarodunadpaństwem(awięcnarodowładztwa),
przyczymównaródpojmowanybyłniejakozbiorowiskojednostek,leczjako
organizm.Organicystycznakoncepcjanaroduprowadziładozanegowania
indywidualizmu,acozatymidzie-prymatuprawnadobowiązkami.Według
Z.Balickiego:n[ł]społeczeństwomaobowiązkiwzględemjednostki,[ł]jed-
nostkazaśmaobowiązkiwzględemspołeczeństwa”43.Następnymkrokiembyło
odrzuceniepolitycznegoliberalizmu.Z.Balickibyłjegobezlitosnymkrytykiem:
n[ł]wszędzie,gdziebezwzględnyliberalizmdochodzidostanowczejistałejprze-
wagi,następujestopniowalikwidacjanarodu”44.Dlaczego?Dlategożeliberalizm
uwypuklającinteresypartykularne,rozdzieraorganizmspołeczny.nLiberalizm
pragniezawszepodnosićdogodnościkierownikównarodunietych,którzyposia-
dająkwalifikacjedokierownictwamoralnegojegolosami,lecztych[ł]którzysą
rzecznikamiróżnegorodzajuinteresów”45.
Widaćtodobitniewfunkcjonowaniuparlamentaryzmu,którego
kryzys-zdaniemZ.Balickiego-nastąpiłjużw1899r.!Parlamentowistawiane
sąrozlicznezarzuty.Parlamenty-wyalienowanezespołeczeństwa-wrze-
czywistościniereprezentujągo;ba,nparlamentaryzmabsolutny[ł]zbliża
siędomonarchiiabsolutnej”
46
.Parlamentaryzmcechujenklasowycharakter
rządów”izwiązaneztymkonflikty,demagogia,kompromisy,tozaśprowadzi
doniestabilnościrządóworazobniżeniapoziomumerytorycznegoietycznego
polityki.nWadliwydobórsamegoprzedstawicielstwanarodowego”skutkuje
negatywnąselekcjąpolityków
47
.Generalnie:nKażde[ł]zastępstwo[ł]nosi
konsolidacjiwspólnotynarodowejzpaństwem”(ibidem,s.217-218),niejestodkrywcze-endecy,
rzeczjasna,niebyliintegralnymiliberałami,aleprymatinteresunarodowegonieprzeszkadzałim
wakceptacjiustrojudemokratycznego.Natomiastnadinterpretacjąjesttraktowanienaturalnej
krytykiinnychpartiijakozapowiedzimonopartyjności(ibidem,s.358)-wzmiankęnrasapół-
polakówmusizginąć”,napodstawiektórejG.Krzywiecformułujeswójwywód,możnaodbierać
jakokoniecznośćupowszechnieniaświadomościnarodowej.WkażdymrazienawetG.Krzywiec
niejestwstaniezaprzeczyć,że:nWpolskiejrefleksjinacjonalistycznejtoautorytarneprzejściedo-
piero[ł]dojrzewało,inaprzełomiewieku[ł]byłoniedopomyślenia”(ibidem,s.359).Również
AndrzejAjnenkielnazbytuwypuklaantydemokratyczneakcentywideologiiipraktycewczesno-
endeckiej.A.Ajnenkiel:Spórł,s.61-62.Należybraćpoduwagę,żeendecy,odrzuciwszyśrod-
kirewolucyjne,musielimieścićsięwporządkuprawnympaństwzaborczych.Istotnyjestprzede
wszystkimkierunekpostulowanychzmian,anieich-niezadowalającyzewspółczesnegopunktu
widzenia-radykalizm.Wszaknawetruchludowy-jakzauważaA.Ajnenkiel-niebyłwtym
czasiekonsekwentniedemokratyczny.Ibidem,s.76-77.
43A.Dawidowicz:ZygmuntBalickił,s.165,180-182.DlategoZygmuntBalickikrytykował
polskątradycjętolerancjiiswobód.Ibidem,s.147.
44Ibidem,s.182.
45Ibidem,s.183.
46Z.Balicki:Parlamentaryzmł,s.6,121-124,139.
47Ibidem,s.116-121,124-126,264.
37
