Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.3.Pierwszelataniepodległości
kównRządiWojsko”proponowałustrójparlamentarny,wktórymfachowy
senatobdarzonyzostałbyprawemweta,opowiedziałsiętakżezaograniczoną
odpowiedzialnościąrząduprzedparlamentem,wyboramiNaczelnikaPaństwa
przezpołączonesejmisenatorazzarozbudowanymsamorządem116.Pozostająca
wopozycjiprawicatymgłośniejdomagałasięrządupochodzącegozwolnych
wyborówidemokratycznejkontrolinadwładząwykonawczą117.Wobecpowojen-
nejimplozjimonarchiinajwiększezagrożeniedlaliberalnegoparlamentaryzmu
stanowiłbolszewickieksperymentndemokracjiradzieckiej”.
Nieznaczyto,żenaprawicyniepojawiałysięmniejlubbardziejwyraźne
tendencjeantydemokratyczne.Sceptycyzmwobecdemokracjitradycyjnie
przejawiałyśrodowiskakonserwatywne.SzymonRudnickiodnotowałpopularną
wtychkręgachopinię,żenpotrzebabysprawiedliwej,alesilnej,żelaznejręki,która
byrządziłabezdemokratycznychhaseł”
118
.KrakowskinCzas”jużwgrudniu1919r.
miałwołać:nZeślijnamKrólaDucha,którybynasnadrogęDoskonałościowej
wprowadził[ł]PostawnaczelenaszemwielkiegoBudowniczegoPaństwa”
119
.
WzorembyłaregencjaHorthy’egonaWęgrzech,nieosiągniętojednakzgodności
codotego,ktomatądrogąpodążyć.ZdzisławTarnowskigotówbyłpoprzeć
dyktaturęPiłsudskiego,podczasgdynDziennikPoznański”opowiadałsięza
silnymrządemobozunarodowego120.
47
2.3.1
„LiberumVeto”
ŚladyfascynacjipolitykąHorthy’egomożnaznaleźćwredagowanymprzez
AdolfaNowaczyńskiegoperiodykunLiberumVeto”,którystanowiłpierwszą
próbęwyartykułowaniaprzezmłodychnarodowcówpoglądówodmiennychod
narodowo-demokratycznegokanonu.PodtytułnPismonarodowo-radykalne”
sygnalizował,żejesttoeksperymentideowy,poszukiwaniejakiejśodmiany
nacjonalizmuradykalniejszejniżendecja(zktórąskądinądsympatyzowano)
121
.
Oczywiście,niebyłtonarodowyradykalizmwznaczeniu,jakienadalimu15
116J.Faryś:Piłsudskił,s.37-39.
117A.Ajnenkiel:Spórł,s.216-217.
118Sz.Rudnicki:Działalnośćpolitycznapolskichkonserwatystów1918-1926.Wrocław-War-
szawa1981,s.40.
119Modlitwaowielkiegoczłowieka.MN1922,nr52;por.Sz.Rudnicki:Działalnośćł,s.86.
120Sz.Rudnicki:Działalnośćł,s.81,96,139;D.Szpoper:SukcesorzyWielkiegoKsięstwa.
Myślpolitycznaidziałalnośćkonserwatystówpolskichnaziemiachlitewsko-białoruskichwlatach
1904-1939.Gdańsk-Sopot1999,s.187.
121Zniedawnejprzeszłości.LV1919,nr10.
