Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
21.KonfliktymiędzyAleksandremajegootoczeniem.Sprawaprosky
´nesis
69
przedkłopotliwądlaniegootwartąodmową.Jednakusiłowaniatenieprzyniosły
efektu,arzecznikiemprotestującychstałsięoficjalnyhistorykwyprawy,Grek
Kallisthenes(szerzejonimpatrzs.31-32).Dałongłośno(aczkolwieknie
wobecnościAleksandra)wyrazprzekonaniu,żenienależyzacieraćzasadniczej
różnicypomiędzybogamialudźmi;jegoteżzdaniemtradycjemacedońskienie
dopuszczałyprosky
´nesis,doktórejmogłodochodzićwyłączniewstosunkach
międzywschodnimidespotamiaichpoddanymi.PostawaKallisthenesazyskała
sobiepowszechnyaplauz,niweczącprojektyludziAleksandrowibliskich,którzy
doskonalezdawalisobiesprawę,jakbardzozależałokrólowinazmniejszeniu
różnicwkręguwspółrządzącychznimludzi.
Aleksanderniedałzawygraną,próbującniecoinnegoscenariusza.Miałon
polegaćnatym,żejegomacedońscyigreccywspółpracownicyczynićbędągest
adoracjiprzedpłonącymnasaliogniskiem,awięcwmiejscu,wktórymtakdla
Irańczyków,jakidlaGrekóworazMacedończykówbóstwobyłoobecne.Wtej
formieprosky
´nesisniepowinnawięcnikogorazić.Biesiadnicymielinastępnie
zwracaćsiękuAleksandrowiiwymieniaćznimpocałuneknaznaklojalności,
uczućobustroniuznaniaprzezkrólaswychpartnerówzarównychsobie.Ale
itymrazemprosky
´nesisniezostałaprzezKallisthenesazaakceptowana.Wczasie
pierwszejuczty,kiedyjąwprowadzono,historykodmówiłpoddaniasięce-
remoniałowi,akrólodmówiłmupocałunku.Niewiemy,czygestKallisthenesa
spowodowałrezygnacjęznarzuceniaprosky
´nesiswszystkim.To,żewięcejotej
sprawieniesłyszymy,niedowodzijeszcze,żeAleksanderwycofałsięztego
pomysłu.Rytuałmógłsięutrwalić,niebudzącwięcejoporów,tymbardziejże
oponentwładcyzapłaciłzaswójodważnysprzeciwżyciem.
KatastrofyKallisthenesapozorniejednakzesprawąprosky
´nesisnicniełą-
czyło.Zostałonmianowicieuwikłany,zapewnebezżadnejzeswejstrony
inicjatywy,wspisekzawiązanyprzezkilkupaziów,którychpopchnęłykutemu
czystoosobistewzględy(conieoznacza,żechłopcycinieodczuwalinarastającej
wśródmacedońskiejelityniechęciinieufnościdokróla,alebezpośredniemo-
tywy,jakienimikierowały,niemiałyzprotestamiprzeciwkoproirańskiejpo-
litycenicwspólnego).Kallisthenesbyłjednymznauczycielipaziów,zatem
Aleksanderuznał,żetowłaśniejegotyradynacześćwolności,aprzeciwtyranii
(wielcestereotypowedlaretorycznegowychowaniatejepoki)popchnęłymło-
dychludzidozaplanowaniazbrodni.Historykaaresztowanoialboodrazu
stracono,albozmarłonwniewolinaskutekzłegotraktowania.Kallisthenes
służyłwierniekrólewskiejpropagandzie,niegrzeszącniezależnościąmyśli,jed-
nakkoniecznośćskładaniahołduprosky
´nesisokazałasięnawetdlataklojalnego
jakonczłowiekaczymśnieznośnym.Nietrudnozatemsobiewyobrazić,jak
musielinaprosky
´nesisreagowaćludziemniejserwilistycznieodKallisthenesa
nastawieni.
PodobnychkonfliktówmiędzyAleksandremajegoekipąiludźmidworu
musiałobyćwięcej,tyleżeonichniesłyszymy.Zachowaniepamięciosporze
dotyczącymprosky
´nesisjestzasługąuczniówArystotelesaizapoczątkowanej
przeznichtradycji.Jejprzedstawicieleniewybaczylikrólowitegomorderstwa,
