Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
46
CZĘŚĆPIERWSZA.
AleksanderWielki
5.PierwszedniwyprawywAzjiMniejszej.
BitwanadGranikiem(334r.)
PersowiewiedzieliomarszuMacedończyków,toteżskoncentrowalisiływnie-
wielkiejodległościodHellespontu.Wojskazostałyoddelegowanezdwóchsa-
trapii:LydiiiFrygii.Pozaoddziałami,jakiesatrapowiemielipodswojąkomendą,
zmobilizowanojazdę,powołującpodbrońtakżeprzedstawicieliżyjącychna
pobliskichziemiachrodzinirańskich,któreotrzymałynatymtereniemajątkiod
perskiegokróla.Wobozieznalazłosiętakżeokoło20000greckichhoplitów
dowodzonychprzezMemnona.Ten–jakwspominaliśmywyżej–dośćscep-
tycznieoceniałwartośćwojskaWielkiegoKróla.Ponieważbyłprzekonany,że
nieoprzesięonowbitwiearmiiAleksandra,proponował,abypowstrzymaćsię
odbezpośredniegostarciaiwciągaćkrólamacedońskiegowgłąbkraju,stosując
przytymtaktykęspalonejziemi.Memnonzdawałsobiesprawę,żesytuacja
przeciwnikajesttrudnamimoudanejprzeprawy,amacedońskieśrodkipienięż-
neizapasyżywnościsąnaukończeniu.Aleksanderpilniepotrzebowałwielkiej
bitwy,któraprzynajmniejnapewienczasdałabymuswobodęmanewruoraz
zapewniłałupyimożliwośćwykorzystywaniamiejscowychzasobówbezko-
niecznościbrutalnegoichrabowania.Zwycięstwozmieniłobytakżenastawienie
miastgreckich,któreniemanifestowałyentuzjazmudlamacedońskichwyzwo-
licieliizwielkąostrożnościączekałynato,cosięwydarzy.
PlanMemnonaniebyłjednakdoprzyjęciadlaludzi,którzymieliwpobliżu
własnemajątki.NiszczeniejednejznajżyźniejszychstrefAzjiMniejszej,krainy
wspaniałychgruntówornych,pastwiskilasówpełnychzwierzynyłownejjawiło
sięjakopomysłcałkowicieabstrakcyjny,któryprzyjśćmógłdogłowytylko
człowiekowiwykorzenionemu,takiemujakMemnon,niezaśzasiedziałymna
miejscuIrańczykom(oirańskiejdiasporzewAzjiMniejszejpor.t.II,s.245-246).
Dobitwydoszłowczerwcu,posześciudniachmarszu,nadrzekąonazwie
Granik.Rekonstrukcjabitwynastręczapoważnychtrudnościzdwóchnieza-
leżnychodsiebiepowodów.Popierwsze,jakjużwspominałamprzychara-
kterystyceźródeł,relacjezwalksązregułybardzonieprecyzyjneinajwięcej
miejscapoświęcająposzczególnymepizodom,nierysującdostateczniejasnoru-
chówwiększychjednostek;podrugie,mamywźródłachdwaniedającesięze
sobąpogodzićwariantyprzebieguwalki(jedenuDiodoraSycylijskiego,drugi
uArrianaiPlutarcha).Uczenisąwswychopiniachniejednomyślni.Wkażdym
raziejestjasne,żeowynikuzadecydowałaszarżahetajrówgórującychnad
irańskimijeźdźcamibitnością,szybkościąiwoląwalki.Wojskoperskieustawiło
sięwszykubitewnymnawzgórzusiępodrugiejstronierzeki.Wdrugiejczęści
bitwyprzeważająceliczebniesiłymacedońskieotoczyłynajemnikówMemnona,
którzypociężkiejwalcezostalipokonani.
Słyszymyodwóchtysiącachjeńców,którychwysłanojakoniewolnikówdo
Macedonii.Czywszyscypozostalizginęlinapoluwalki?Brzmitodośćnie-
prawdopodobnie.Stratypostronieperskiejbyłynietylkoznaczne,aleibolesne:
padłowieluarystokratów,zginąłMitrydates,zięćDariusza,jegosyniwujjego
