Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
48
CZĘŚĆPIERWSZA.
AleksanderWielki
niektórychpoleiswyspiarskich),wątpićnatomiastmożna,czydotyczyłotowielu
miastnawybrzeżach.Braknamnatodowodówwźródłach,niewidaćteż
przyczyn,dlaktórychAleksandermiałbyrozciągnąćzasięgZwiązkunaobszary
położonewznacznejodległościodjegocentrum.Obecnośćzjednejstrony
macedońskichgarnizonów,azdrugiejsatrapówwrozmaitychpunktachAzji
Mniejszejstanowiłanatylewystarczającągwarancjęposłuszeństwazestrony
poleis,bywcieleniedoZwiązkuniemiało,biorącpoduwagęmacedońskąoptykę,
żadnegosensu.
Niektórzyhistorycysądzą,żemiędzykrólematymimiastamizostałyza-
warteukłady,jednakwydajesiędośćnieprawdopodobne,byAleksanderod-
czuwałpotrzebęwszczynaniatakiejprocedurywodniesieniudowszystkich,
częstoniewielkichimałoważnychpoleis.Nienależyprzeceniaćdbałościosfor-
malizowaniestosunków,niesprzyjałtemuczaswojny.Wielepoleismusiało
dobrzezdawaćsobiesprawęztego,jakniepewnebyłomacedońskiepanowanie,
wkrótcezresztąperskaflotazdołałaodzyskaćczęśćutraconychportów.Wsferze
faktównatomiasttakdługo,jakmacedońskiegarnizonypanowałynadsytuacją,
poleisznajdowałysięwewładaniukróla,awszelkieprzywilejestawałysięjego
darem,którywkażdejchwilimógłcofnąć.Macedończycyniemielianipotrzeby,
aniochotydowtrącaniasięwwewnętrznesprawymiast,podwarunkiemże
władzęsprawowaliwnichzwolennicyAleksandra.Stądzmianapolitycznego
patronaznaczonabyłaprzewrotami:rządyobejmowalidemokraci,usuwano
tyranówigrupyoligarchiczne,towarzyszyłytemunieuchronnekonfiskaty,wy-
gnania,niekiedyirzezie.GdysytuacjasięodmieniałaipowracaliPersowie,nie-
szczęsnemiastaprzeżywałykolejnewewnętrznewstrząsy.
Aleksandrowiustrójpoleisbyłniewątpliwieobojętny.WAzjiMniejszejpo-
pierałdemokratów,gdyżPersowieopieralisięnatyranachioligarchach.
8.KampanianapołudniuAzjiMniejszej
OpanowawszyMilet,Aleksanderodprawiłflotęgrecką,zatrzymującjedynie
20okrętówateńskich.Decyzjatamiałapodwójneuzasadnienie:flotaliczyłazbyt
małojednostek,byodnieśćzwycięstwonadflotąperską(możejejjakośćtakże
niebyłanajwyższejpróby),natomiastkosztyutrzymaniaokazałysięwysokie
(160talentówmiesięcznie).Aleksanderzdawałsobiesprawęzniebezpieczeń-
stwa,jakiestanowiłopanowanieperskiejflotynaMorzuEgejskim:otoryzy-
kowałzerwanieliniikomunikacyjnychzMacedonią,utratęjużzdobytychmiast
nadmorskichorazwybuchrewoltywmiastachGrecjiwłaściwej.Sądziłjednak
(zapewne),żewwojniezPersjąkampanianamorzubędziemiaładrugorzędne
znaczenie,ponieważrozstrzygnięcienastąpinalądzie.Szybkakampaniawpasie
przybrzeżnympowinnazresztąpozbawićflotębaz,bezktórychokrętyniemogły
operować.
OśrodkiemperskiegooporuwtejfaziewojnystałsięHalikarnass,znako-
micieobwarowanyiprzygotowanydooblężenia.Rozpoczętejesienią,mimo
