Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
68
CZĘŚĆPIERWSZA.
AleksanderWielki
kręguprowadziłdonapięćtakżywoprzezMacedończykówodczuwanych,
ponieważirańscydostojnicynakażdejuczciedrażniliichswymodmiennym
zachowaniem.Okazjidomanifestowaniazniecierpliwienianadarzałosiędość,
zaświnorozwiązującejęzykimusiałowyzwalaćagresjęzrodzonązezwykłej
ksenofobiiiirytacji,doktórejdoprowadzałozrównanieMacedończykówzich
wczorajszymiwrogami.
Pozawysokimioficeramiidostojnikamicywilnyminaucztachzjawialisię
Grecypełniącyrolęekspertówidworzan,służącychAleksandrowidokładnietak
samo,jakichpobratymcysłużyliFilipowi.Niektórychznamyzimienia,np.:
EumenesazKardii,królewskiegosekretarza;sławnegoaktoratragicznegoTes-
salosa;Charesa,mistrzadworskichceremonii;filozofaAnaksarchosa;czyFilipa,
osobistegolekarzakróla.Inni,tendlanasbezimienny,aleniemniejrealnytłum,
tospecjaliściodbudowymachinoblężniczych,architekci,muzycyipoeci.Za-
leżniodkróla,zapewnereagowalielastyczniejodMacedończykównapomysły
władcy–jednakniewszyscyiniewkażdejsytuacji,jakpokazałapróbarozsze-
rzenianaGrekówiMacedończykówobyczajuskładaniaprosky
´nesis.
PowyższymterminemGrecyokreślaligestadoracjipolegającynatym,że
osoba,któragowykonuje,podnosidoustdłoń(zazwyczajprawą)icałujeczubki
swoichpalców,poczymlekko„wydmuchuje”ówpocałunekwkierunkuobiektu
prosky
´nesis;towarzyszyłotemugłębokieskłonieniesięlubpadnięcienatwarz.
WGrecjiprosky
´nesisnależałasiętylkobogom,wPersjitakżeludziom.Królowi
Królówzawszeoddawanohołdprosky
´nesiswjegoskrajnejformieitylkokrewnym
władcyoszczędzanopadanianatwarz.Grecyfałszywieinterpretowalisenstej
ceremoniiwodniesieniudokrólaperskiego,wichprzekonaniuświadczyłaona
bowiemotym,żePersowiewidzieliwswymkróluboga,wobectegoprosky
´nesis
jawiłaimsięnietylkojakoaktsprzecznyzgodnościączłowiekawolnego,aleijako
bluźnierstwo.Macedończycyniewątpliwiemielidoprosky
´nesistakisamstosunek
jakGrecy,tradycyjnyzaśwkręguelityswobodnysposóbzwracaniasiędokróla
ibraksztywnej,dworskiejetykietypowiększałopórwobectakiegogestu.Poddanie
sięmuumniejszałobyzresztąuprzywilejowanąpozycjęelitywgroniekrólewskich
współpracowników,aztegojejczłonkowieniemielizamiarurezygnować.
IrańscydostojnicypojawiającysięprzedAleksandremczynilioczywiściegest
prosky
´nesis,cobudziłogorzejlublepiejskrywanąpogardę,anawetwięcej–
rozbawienieMacedończyków.ZkoleiwoczachIrańczykówodmowaprosky
´nesis
zestronyMacedończykówiGrekówumniejszaładostojeństwowładcy,toteż
Aleksanderniemógłbyćprzeznichtraktowanyjakprawdziwynastępca
Achemenidów,jeślijegoludzieodmawialimupodstawowegoznakuhołdu
iszacunku.Utrzymanieprzezdłuższyczastakiejsytuacji,żeczęśćkrólewskiego
otoczeniauczestniczywakcieadoracji,częśćnatomiastnie,byłopoprostunie-
możliwe,gdyżpodkreślałozasadnicząnierównośćwgronieelity.Takwięcpo-
litykawspółpracyzIrańczykamiwsposóbnieuchronnypociągałazasobą
podjęciepróbynarzuceniaprosky
´nesiscałemuotoczeniukróla.
Przystąpionodoniejwpierwszejpołowie327r.iprzygotowywanowszystko
bardzostarannie,abystworzyćfikcjęspontanicznościizabezpieczyćwładcę
