Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
19.Podbójpółnocno-wschodniegoIranu_21.Konflikty.Sprawaprosky
´nesis
67
dworscypochlebcywyśmiewającysięzMacedończyków,którzyniedawnopo-
nieśliklęskęzrąkSpitamenesa.PonoćKlejtoszacząłbronićFilipa,zarzucając
Aleksandrowi,żewyrzekłsięojcaizapomniał,iżzwycięstwo,którymitaksię
przechwalajakoswąosobistązasługą,wynoszącągoponadHeraklesa,było
dziełemogółuMacedończyków.Wypominał,żeMacedończycysąźletraktowani
przezznajdującychsięnadworzeMedówiPersów.Doszłodogorszącejawan-
tury,podczasktórejkrólstraciłpanowanienadsobąiwłasnąrękązabiłKlejtosa.
Reakcja,jakąprzyniosłogwałtowneotrzeźwienie,byłarówniegwałtowna:
Aleksanderwpadłwrozpaczzpowoduwłasnejzbrodni,podobnopróbował
popełnićsamobójstwo,awkażdymraziezamknąłsięwnamiocieinieprzyj-
mowałpożywieniaprzeztrzydni.Zgłębokiejprostracjiwydobyćgomiała
dopieroprzemowagreckiegofilozofaAnaksarchosa,któryprzypomniałkrólowi,
żejakozwycięzcaiwładca,ziemskiodpowiednikZeusa,stoiponadprawem
iwszystkiejegoczynyjużzsamejtejracjisąsłuszne.
Ilezescenisłówprzytoczonychprzeznaszeźródłaodpowiadaprawdzie,
tegoniewiemy,gdyżnasiautorzymogliwłożyćwustaKlejtosarozmaiteoskar-
żeniapodadresemAleksandra,będącewczasachpóźniejszychulubionymte-
matemretorycznychpopisów.Okolicznościzabójstwaprzyciągaćmusiałyuwagę
moralistów,którymłatwobyłonatymprzykładziepokazać,jakwładzainie-
umiarkowanieprowadządozbrodni.Abyzwiększyćefekt,należałouczynić
ofiaręobrońcąwolnościirzecznikiemwyższychwartościmoralnych.Jestjednak
prawdopodobne,żeprzyczynykłótniwykraczałypozasferęsprawczystopry-
watnych(np.KlejtosmógłmiećzazłeAleksandrowinominacjęwrzeczywistości
niebędącąbynajmniejawansem),aujejpodstawleżałorozgoryczenieirosnąca
niechęćstarszychoficerów,którzyswekarieryrozpoczynalijeszczezapano-
waniaFilipa,dotego,codziałosięnadworze,iwogóledokręgumłodychludzi
otaczającychwładcę.Jednakbezwzględunato,conaprawdęzostałopowie-
dziane,sprawaKlejtosawywarładalekoidąceskutki,bopowiększyłanieufność
międzykrólemaludźmi,którzyznimnacodzieńwspółpracowali.
21.KonfliktymiędzyAleksandrem
ajegootoczeniem.Sprawaprosky
´nesis
UcztyAleksandrawartesąpoważniejszychstudiów.Gorszącehistorykówimo-
ralistówpijatykikrólaijegotowarzyszypełniłyistotnąfunkcjętakpsycho-
logiczną,jakispołeczną:pozwalałynawyładowanienapięcia,któreinaczejnie
miałobyujścia,zacieśniałymiędzyuczestnikamisilnewięzy,stwarzałyelicie
możliwośćwyrażeniaopiniiwrozmaitychkwestiach.Królniemógłreakcjitego
gronaignorować,nawetjeślipotrafiłnarzucaćmuswojąwolę.DlaAleksandra
ucztybyłyjednymzinstrumentówrządzenia,któregoniemógłbysięwyrzec
niezależnieodkomplikacji,jakiepowodowały.Wkręguludziuczestniczących
wbankietachznajdowalisiębowiem,zgodniezmacedońskątradycją,wszyscy
wyżsioficerowieiurzędnicy.WłaśniedlategoudziałIrańczykówwtymelitarnym
