Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałII:TworzenieprawdziwychGalicjan
47
Elżanowski(w1863r.naczelniknaGalicjęzachodniąprzyRadzieNaczelnej
GalicyjskiejwKrakowie)czyApolloKorzeniowski(zamieszkaływGalicji
od1868r.,ojciecJózefa,znanegojakoJosephConrad),niemieliwątpliwości,
żewżadnyminnymzaborzepolskizrywnarodowyniebyłwitanytakmało
entuzjastycznie,ntakchłodno”(tookreślenieElżanowskiego),jakpodberłem
Habsburgów92.WdyskursiepolskimGalicjiprzynajmniejodlatsześćdziesią-
tychtoczyłasięwewnętrznadyskusjanatemattożsamościGalicjanrozpiętej
międzypolskościąaaustriackością.BadaczkazagadnieniaMagdalenaMicińska
podkreśla,żewzależnościodopcjidyskutantówuznawanojąnzapolskąrację
narodowąlubszkodliweszwarcgelberstwo”93.Zatępierwsząbralirzeczoną
tożsamość-jakzauważaWolf-konserwatyści.Zatodrugie-coodtwa-
rzaMicińska,aostatnioMichałKrajkowski-polemizującyznimidemo-
kraciorazzwiązanizdemokratamipisarzeikomentatorzyżyciapublicznego,
którzypotępialilojalizmPolakówwobecwładzhabsburskich,m.in.Michał
Bałucki,StefanBuszczyński,AgatonGiller,ZygmuntKaczkowski,JózefIgnacy
Kraszewski,WładysławŁoziński,JanKantyTurski,JanZachariasiewicz,anade
wszystkowspomnianyjużJanLam94.Niepóźniejniżw1860r.Kaczkowski
pisał,żeGalicjanietworząnowynaród,mającycorazmniejcechwspólnych
zpolskością95.Niebyłotorozpoznaniecałkiemoryginalne,bowjużpierw-
szejpołowieXIXw.podobnepoczyniłMaurycyDzieduszycki,skądinądpolski
szlachcicilojalnyurzędnikhabsburskiwjednejosobie;skalakrytykipodadre-
semtakiejidentyfikacjibyłajednaknowa.Łoziński,ZachariasiewicziLam
wpopularnychwswoimczasieutworachzniechęcaliczytelnikówdoprzedsta-
wicielipłynnejgalicyjskiejtożsamości,portretującichjakokoniunkturalnych
serwilistówiprzeciwstawiającimprawdziwychpolskichpatriotów.Powojnie,
jużwczasieistnieniaIIRzeczpospolitej,StanisławWasylewskiniemałosię
natrudził,abywpamięcizbiorowejPolakówzatrzećobraztychpierwszych,
auwypuklićdrugich.WHistorjachlwowskichhiperbolizowałucisknarodowy,
92Por.WytyczneRząduNarodowego[okólnikSewerynaElżanowskiegoogłoszony
wKrakowie13VII1863r.],w:Galicjawdobieautonomicznej(1850-1914).Wybórtekstów,
oprac.S.Kieniewicza,Wrocław1952,s.59-61,cyt.określeniezes.60;ConradunderFamilial
Eyes,red.iwybórZ.Najder,przeł.H.Carroll-Najder,Cambridge1983,zwł.listyA.Korze-
niowskiegodoS.Buszyńskiegoz5/17III1968r.,s.112-114,29V1968r.,s.117oraz12X
1968r.,s.120-122.
93M.Micińska,Zdrada,córkanocy.PojęciezdradynarodowejwświadomościPolaków
wlatach1861-1914,Warszawa1998,s.188.Pojęcienszwarcgelberstwo”stanowiłoironiczną
aluzjędobarwflagicesarskiej,używanejwaustriackiejczęściAustro-Węgier:czarnejiżółtej
(niem.schwarz,gelb).
94Tamże,s.188-190;por.M.Krajkowski,Obliczaprowincji.Galicjawpolskojęzycznej
proziepisarzyzaboruaustriackiegoIIpołowyXIXwieku,Toruń2016,s.65-130;por.teżtegoż,
Polacy,GalicjanieiInni...
95Z.Kaczkowski,Żydowscy.Kronikarodzinna,t.1,Lwów1872,s.124-125.
