Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
40
Częśćwprowadzająca:GalicjawAustrii
Wolfnawiązująciretroaktywniewykorzystująckonceptzawartywsłyn-
nymzdaniuMassimaTaparelliegod’Azeglio,stwierdza,że:nWynalezienie
GalicjiwXVIIIw.pociągnęłozasobąwynalezienieGalicjanwstuleciuXIX”68.
Wedłughistoryka-aniejestonwtejopiniiodosobniony-epokanapoleoń-
skaujawniłasłabośćpowiązańprowincjizAustrią69.Gdykongreswiedeński
potwierdziłsuwerennośćHabsburgównaziemiachuzyskanychprzeznich
kosztemRzeczpospolitej,władzeimperiumszukałysposobunawzmocnie-
nieowychwięzów.Znalazłygowstworzeniutakiejpłaszczyznyidentyfikacji
mieszkańcówGalicji,któraumożliwiałabyscalanie,ajeślinie,toprzynajmniej
zbliżanieodmiennychpodwzględemkulturowo-etnicznymżywiołówzdoby-
tychterytoriów.Inaczejmówiąc,metodęnapowiązanieprowincjizpaństwem
władzeupatrzyływwypracowaniuiutrwaleniuzwiązkówludzioróżnych
językach,wyznaniach,etnosachinarodowościachzjednymitymsamymkra-
jemkoronnym;tezwiązkimiałybowiemszansęzmniejszaćtendencjeodśrod-
kowe,przedewszystkimmotywowanenarodowymipartykularyzmami.Wolf
nazywaówprojektkulturowo-politycznyideąGalicjiiwyjaśnianastępująco:
NapoczątkuXIXw.,kiedynowoczesnynacjonalizmwciążbyłzjawiskiemnowym
inierównomierniedoświadczanym,proceskonstruowaniatożsamościprowincjo-
nalnejokazałsięwygodnymśrodkiemdopojednaniaetnograficznej,lingwistycznej
ireligijnejheterogeniczności.NiepewnaideaGalicji,zwłaszczawpoczątkachXIXw.,
mogłafunkcjonowaćjakopolitycznykonceptprzekraczaniapodziałówkutransna-
rodowejjedności,wdrugiejpołowiestulecianatomiastzaczęłareprezentowaćwie-
lonarodowąkoegzystencję,którastanowiłaprzeciwwagędlapodziałównarodowych
oszczególnejtrwałości70.
nNiepewnaideaGalicji”,októrejmówibadacz,znalazławyrazwpowstającej
stopniowosamoświadomościtamtejszychludzi,którejistotąbyłoutożsamianie
sięzKrólestwemGalicjiiLodomerii.Samoświadomośćta-możnająnazwać
tożsamościągalicyjską-zapewneniebyładoświadczanatakpowszechnie
iintensywnie,jakidentyfikacjazlokalnością71,zbiegiemlatstawałasię
68L.Wolf,TeIdeaofGalicia...,s.80(przeł.J.W.).
69Tamże,s.63-65;por.I.Vushko,dz.cyt.,s.83-104(rozdz.pt.TeNapoleonicTest).
W1811r.,wczasachsukcesówNapoleona,kanclerzKlemensvonMetternichrozważałwymianę
prowincjinainne,bardziejatrakcyjneziemieipytałcesarzaFranciszka:nMamystracićGalicjębez
odszkodowania,czyoddaćjąwzamianzaodszkodowanie?”,por.H.-Ch.Maner,dz.cyt.,s.141.
70L.Wolf,„KennstdudasLand?”TeUncertaintyofGaliciaintheAgeofMetternich
andFredro,nSlavicReview”67,2008,nr2,s.278(przeł.J.W.).
71Z.Pucektwierdzi,żewięźzprowincjąbyławłaściwagłównieinteligencji,społeczności
urzędniczejorazśrodowiskuszlachecko-ziemiańskiemu;tegoż,dz.cyt.,s.16.WolfwTeIdea
ofGalicia...pokazuje,żemiałaonaszerszyzasięg(np.szukajejprzejawówuchłopów);nie
zmieniatojednakfaktu,októrymmożnaorzeczdużymprawdopodobieństwem,żebyła
słabszaniżwięźzewspólnotąlokalną.
