Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Psychologiczneibiologicznepodstawypercepcjizmysłowej
25
siętakżemiędzyinnymizmysłbólu,zmysłtemperatury,zmysłkine-
stetyczny,zmysłrównowagi2.Wpolszczyźniefunkcjonujefrazeologizm
szóstyzmysłnaoznaczenie(zdolnościwyczuwania,dostrzeganiaoznak
niezauważanychprzezinnych,częstopozwalającejuniknąćniebezpie-
czeństwa;intuicja,wyjątkowawrażliwość’(USJP)3.AnnaWierzbicka
wjednejzpracstwierdza,żenieistniejeuniwersalnychDpięćzmysłów”
iżepoza(widzeniem’i(słyszeniem’różnejęzykidokonująróżnychpo-
działów.AutorkaodwołujesiędobadańConstanceClasenwtymza-
kresie,którącytuje:
wkulturzeZachoduprzyzwyczajenijesteśmydomyśleniaopercepcji
wkategoriachaktufizycznego,aniekulturowego:pięćzmysłówczłowie-
kapoprostuzbierainformacjenatematświata.Lecznawetnaszegłęboko
ugruntowaneprzekonanie,iżistniejepięćzmysłów,jestkonstruktemkultu-
rowym.Niektórekulturywyróżniająwięcej,innemniejzmysłów.
Clasen,1993,cyt.za:Wierzbicka,2006:103
Autorzypublikacjipoświęconychzmysłomnietylkowróżnysposób
dokonująichpodziału,lecztakżewzależnościodprzyjętejperspektywy
badawczejwróżnysposóbpodkreślająichznaczeniewżyciuirozwoju
człowieka.Dotyczytorównieżpublikacjiocharakterzehistorycznym
(Nusbaum,1885:59;Buddenbrock,1937).
Smaknależydogrupyzmysłówtzw.chemicznych,nazywanych
Dniższymi”,Dcielesnymi”lubDbliskimiciału”,wprzeciwieństwiedo
zmysłówfizycznych,Dwyższych”,jakwzrokisłuch.Jednakwartoza-
uważyć,że-pomimoiżpostrzeganierzeczywistościopierasięprzede
wszystkimnawidzeniu-towłaśniezmysłychemicznesąnajstarszy-
chu,węchu,smakuidotykuomawiasięrównieżzagadnieniazwiązanezproblemami
sensualności,ludzkącielesnościąipolisensorycznością(http://www.sensualnosc.ibl.
waw.pl;dostęp:12I2014).
2Wzwiązkuzróżnymipropozycjamiklasyfikowaniaiwyodrębnianiazmysłów
wartozwrócićuwagę,żesąonepewnegorodzajureinterpretacjamiistniejącegosta-
nurzeczy,cowynikazograniczonychmożliwościodbieraniabodźcówzewnętrznych
przezczłowieka.Wątpliwościmogąbudzićprzykładowozmysłbóluizmysłtempera-
tury,gdyżzarównoból,jakitemperaturęczłowiekodczuwazapośrednictwemzmysłu
dotyku.
3Por.ang.asixthsense,niem.dersechsteSinn.
