Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Transformacjapracyifunkcjipersonalnej
39
ruchemstosunkówwspółdziałania–iodpowiadającymumodelfunkcjipersonalnej(wraz
zinnymstereotypemczłowieka),uwzględniającynoweokolicznościwsytuacjiludziwprzed-
siębiorstwach.
Teoriastosunkówwspółdziałaniazrodziłasięwwynikubadańnadzachowaniamiludzi
wprocesiepracy,któreprzeprowadzonowlatach1924–1933wkorporacjiWesternElectric,
zyskałyoneokreślenie,,eksperymentówHawthorne,,,gdyżwieleznichmiałomiejscewza-
kładzieHawthorneniedalekoChicago.WbadaniachuczestniczyłE.Mayo(1880–1949)wraz
zgrupąwspółpracowników(F.J.Roethlisbergeriin.).Wwynikubadaństwierdzono,że
warunkipracyibodźcematerialneniebyłygłównymiźródłamiwzrostuwydajnościpracy
robotników.Okazałosię,żedlaczłonkówgrupdoświadczalnychigrupkontrolnychzachętą
dowyższejwydajnościbyłouczuciedumyzfaktuwyróżnieniaichizajmowaniasięnimi.
Wnioskowano,żerobotnicybędąlepiejpracować,gdyzauważązestronykierownictwatroskę
oichdobrobytipoświęcanieszczególnejuwagizestronynadzoru.Stwierdzonotakżeduży
wpływnapoziomwydajnościpracyzestronynieformalnychgruproboczych,niejednokrotnie
większyodżądaniakierownictwa.
Głównywniosek,jakimożnawysnućzpracMayo,sprowadzasiędotego,żekwestię
absencji,płynnościsiłyroboczej,złychnastrojówisłabejwydajnościpracynależyrozwiązywać
przezutrwaleniedziałańgrupiwzmocnieniewspółdziałaniapracowników.Odnosisięto
zarównododużych,jakimałychzakładówpracy.BardziejszczegółowewnioskizbadańMayo
dotycząm.in.następującychstwierdzeń[Brown,1962,ss.87–88]:
•pracajestdziałalnościągrupową,
•światspołecznyczłowiekadorosłegojestkształtowanygłównieprzezjegozawód,
•potrzebauznania,pewnościipoczuciaprzynależnościbardziejwpływananastroje
robotnikainajegowydajność,aniżelifizycznewarunki,wjakichpracuje,
•postawaiwydajnośćrobotnikasąuwarunkowanewymaganiamispołecznymizarówno
wewnątrz,jakinazewnątrzzakładupracy,
•nieformalnegrupy,istniejącewramachzakładupracy,wywierająsilnywpływspołeczny
nazwyczajepracującychipostawęposzczególnychrobotników,
•współdziałaniegrupniejestdziełemprzypadku;musionobyćzaplanowaneirozwijane;
jeśliwspółdziałanietozostanieosiągnięte,tozwiązkiłączącepracownikówzakładupracymogą
wykazaćtakąspójność,któraoprzesięrozdrabniającemuwpływowizatomizowanegospołe-
czeństwa.
Zpowyższegowynika,żeMayowróciłpolatachdopostępowychmyśliOwena,iżopłaca
sięrzeczywistatroskaorobotników,nazywanychprzezniego,,żywymimaszynami,,.Mayo
doszedłdoprzekonaniaokoniecznościzmianystereotypupracownika:wmiejscedawnego
człowiekaekonomicznego(homooeconomicus),kierującegosięprzedewszystkimosobistymi
potrzebamiekonomicznymi,postulowałnowąkoncepcjęczłowiekaspołecznego(homosocialis).
Zasadniczeskładowetegostereotypuzawartesąwwymienionychwyżejpunktach.
Ruchstosunkówwspółdziałaniaspowodowałtakżeistotnezmianywrealizacjifunkcji
personalnejwprzedsiębiorstwach.Staranosiękształtowaćpozytywnąemocjonalnąpostawę
pracownikówwobecichprzedsiębiorstwa,wobecwłasnejwnimroliizachowańwynikających
ztejroli.Chodziłoooddziaływanieczynnikówpozatechnicznych,pozaekonomicznychipoza-
formalnych,którebywałyefektemuczestnictwarobotnikówwgrupachnieformalnych.Przyj-
mowanozałożenie,żedobraatmosfera,wzajemnezaufanie,życzliwość,brakkonfliktów
