Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
42
Rozdział2.Emancypacjabrzmieniawmuzyce
pojawiasięwieleinterwałówznanychzrównomiernietemperowanejskali
chromatycznej(czystakwinta,kwarta,wielkatercjaimałaseksta,mała
tercjaiwielkaseksta),aleinterwałytesądoskonałewbrzmieniuiróżnią
sięokilka,kilkanaściecentówodinterwałówtemperowanych.Systemoparty
jestnanajprostszychproporcjachwynikającychzichmnożeniaidzielenia.
Naprzykładmałatercjajestmnożonaprzezwielkątercjęwceluuzyskania
czystejkwinty:5
4x6
5=3
2,aczystakwartadzielonajestprzezwielkątercję
wceluuzyskaniamałejsekundy:4
3÷5
4=16
15.Wsystemierównomiernie
temperowanymproporcjetewynosząodpowiednio2
12i2
7
12.
1
WkrótcePartchzacząłbudowaćnoweiadoptowaćstareinstrumenty
dowymagańswojejmuzykiopartejnakoncepcjiteoretycznejbędącejroz-
szerzeniemnsystemumonofonicznego”—skali43-tonowejopartejnaan-
tycznychzasadachnczystegostroju”.Dolat50.zbudowałwsumieok.25
instrumentównależącychdogrupychordofonów(np.adaptedguitars,adap-
tedviola),idiofonów(np.diamondmarimba,quadrangularisreversum,cone
gongs,spoilsofwar)iaerofonów(chromelodeons),któredoskonalewpisu-
jąsięwnurtXX-wiecznychposzukiwańnowychźródełdźwiękuinowych
jakościbrzmieniowych.
W1924rokupowstałajeszczeinnaciekawakompozycjamikrotonowa
—PreludioaColón,parasoprano,flauta,guitarra,viol´
ın,octavinayarpa
Juli´
anaCarrilla,któreuważasięzapierwsząwświeciekompozycjęzużyciem
16częścitonu.Dlajejpotrzebkompozytoropracowałnowysystemnotacji
1
zapomocąliczbod0do95,wyznaczających96wysokości.Półtonowejskali
chromatycznejodpowiadająwnimnastępująceliczby:
CCisDDisE
FFisGGisA
B
H
C
0
8
162432404856
64
72808896
Ćwierćtonywyznaczonesącoczwartąliczbąszeregu,natomiast1
16-tony
tojegokolejneelementy.Nowaformazapisutejniekonwencjonalnejmuzy-
kiwykorzystywałatrzylinieoznaczającetrzyoktawy,pomiędzyktórymi
rozlokowywanebyłyposzczególnedźwięki(por.przykład2.6).
Wyjściepozarównomiernietemperowanysystemdźwiękowyinteresowa-
łotakżeEdgaraVar`
ese’a,którysamokreślałsięmetaforyczniejakondiabo-
licznyParsifal”poszukującynnieGraala,leczbomby,któramogłabyrozsa-
dzićświatmuzycznyidopuścićdońwszystkiedźwiękiłącznieztymi,które
określanesąmianem«szumów»”38.
38WykładwygłoszonywPrincetonUniversity4września1959.Cyt.zaZbigniew
Skowron,Nowamuzykaamerykańska,s.154.
