Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
40
Rozdział2.Emancypacjabrzmieniawmuzyce
harmonikićwierćtonowej(Manuald’harmonieaquartsdeton,Paris:La
SireneMusical1932)iopracowałszeregteoretycznychkoncepcjimuzykimi-
krotonowej.Jego24Pr´
eludesdansl’´
echellechromatiquediatonis´
ee13sons
op.22(1934)zostałyskomponowanewćwierćtonachwskaliskładającejsię
z13dźwięków.Każdepreludiumtegocykluzaczynasięnainnymstopniu
skaliinastępujepotakiem,którepozostajeznimwzwiązkupierwszego
stopniawynikającymzszereguopadającychnmałych”kwint(13ćwierćto-
nów)lubwznoszącychnwielkich”kwart(11ćwierćtonów)35.
śO
1.0
|
O
1.0
O
1.0
b
O
1.0
|
O
1.0
0.5
1.0
1.0
1.0
1.0
O
#
O
!
O
#
O
!
O
#
O
!
O
#
O
O
1.0
1.0
0.5
Przykład204:IwanWyszniegradzki,skala13-tonowawobrębieoktawy
Wzwiązkuzeksperymentamimikrotonowymipowstałowielespecjal-
nychinstrumentów,jaknaprzykładćwierćtonowyfortepianzdwomalub
trzemamanuałamioddalonymiwstrojuoodpowiedniinterwałoraztakie
instrumenty,jakharmonium,klarnetczytrąbka.Wrealizacjachideimikro-
tonowychużywanotakżekilkufortepianówstrojonychwodległościćwierć-
tonu.NatakąwłaśnieparęinstrumentównapisałsweThreeQuarter-Tone
Pieces(1923–24)CharlesIves.Dziełotojestaranżacjąutworuskomponowa-
negoconajmniejdekadęwcześniej—Choralenasmyczki,któregopartytura
zaginęła.
ZainteresowaniećwierćtonamiwzbudziłuIvesajegoojciecGeorge—
wszechstronnieuzdolnionymelomanikonstruktor,któryokoło1885roku,
zbudował24-strunowyinstrumentinieustannieznimeksperymentował36.
MuzykaTrzechutworóweksponujezarównozłożoneakordyhybrydowe,jak
irozmaiteśrodkipolifoniczne,jakhoketusczyimitacjałączącadwaodmien-
nienastrojonefortepiany(por.przykład2.5).Ćwierćtonypojawiająsięteż
wIVSymfoniiIvesa(1912–18)ijegonieukończonejUniverseSymphony
(1915–28).
Mikrotonytraktowanenietylejakosposóbrozszerzeniaskalirównomier-
nietemperowanej,ilejakopodstawoweinterwałycałkiemnowegostroju,
stałysięprzedmiotemzainteresowaniaamerykańskiegokompozytoraHar-
ry’egoPartcha.Około1930rokuPartchprzedstawiłideęnowejmuzykiin-
35WyczerpującejanalizyPreludiówdokonałMylesSkinnerwswejdysertacjidok-
torskiejTowardaQuarter-ToneSyntax:SelectedAnalysesofWorksByBlackwood,H´
aba,
Ives,andWyschnegradsky,GraduateSchool,UniversityofBuffalo2006,s.144–192.
36Por.MylesSkinner,QuarterTones,s.114–115.
