Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Wprowadzenie
25
Nawiązującponowniedolistypytańzpodrozdz.1.1,zauważmy,żeniektóre
pytaniadotyczązmiennych,naktórychkształtowaniedecydentniemawpływu.
Sątopytaniaopogodę,orządywsąsiednimkraju,oinflacjęczykurszłotówki,
gdypytającymjestproducentlubhandlowiecitd.Innepytaniaodnosząsiędo
zmiennych,którychkształtowanieprzynajmniejczęściowozależyoddecyden-
tów.Itaknaprzykład,sprzedażwyrobówprzezproducentaczyhandlowca
zależyodjegodziałańpromocyjnych,popularnośćkierunkustudiów—od
rozmachuakcjirekrutacyjnejprowadzonejprzezuczelnię,zaludnieniegminy
—oddziałańsamorządulokalnegonarzeczstworzeniawniejnowychmiejsc
pracyitd.Mówimywzwiązkuztymoprognozachzmiennychniesterowanych
isterowanychprzezdecydenta.Wydawałobysię,żezmiennesterowanenie
podlegająprognozowaniu,ponieważichstanysąwyznaczanemocądecyzji.
Wzagadnieniachspołecznych,wtymgospodarczych,siłaoddziaływaniaowych
decyzjirzadkojestabsolutna,zmiennesterowanezależąbowiemtakżeod
zmiennychniesterowanych,naktóredecydentniemawpływu.Akcjapromocyj-
namożeprzynieśćznikomerezultaty,gdynarynkupojawisięwyróbatrakcyj-
niejszylubsugestywniejreklamowany,wobecczegoproducentsporządza
prognozęskutkówreklamypoto,byzadecydowaćowielkościprodukcji.
Opracowujesięwięcprognozyzarównozmiennychniesterowanych,jak
isterowanych,przyczymtepierwszesąpodstawąrozwiązywaniazadania
sterowaniaiokreślaniaplanówwstosunkudozmiennychsterowanych[Czer-
wiński(1987),s.80].
Rozróżnieniezmiennychsterowanychiniesterowanychpozwalawskazać
drugą,ważnąfunkcjęprognoz—funkcjęaktywizującą.Funkcjaaktywizująca
prognozypoleganapobudzaniudopodejmowaniadziałańsprzyjającychreali-
zacjiprognozy,gdyzapowiadaonazdarzeniakorzystne,iprzeciwstawiających
sięjejrealizacji,gdyprzewidywanezdarzeniasąocenianejakoniekorzystne.
Kwalifikacjazdarzeńjakokorzystnychlubniekorzystnychwymagazastoso-
waniasystemuwartościprzyjętegowdanymspołeczeństwielubprzezjednostki
zainteresowaneprognozą.ItaknaprzykładprognozaocieplaniaklimatuZiemi
możebyćocenianajakozdarzeniekorzystneprzezspołecznościzamieszkujące
strefęgorącą(wtejstrefiepojawiąsięobfitszeopady),natomiastjakozdarzenie
niekorzystneprzezspołecznościPółnocy,tj.sprawcówzmianklimatu(pod-
niesieniesiępoziomuwódwoceanachgrozizalaniemLondynu,Amsterdamu
itd.).Wtrakcieprognozowaniatrzebasięliczyćzezróżnicowaniemprzestrzen-
nymiczasowymsystemuwartości.Zmianysystemuwartościwczasiemogą
prowadzićdopodejmowaniasprzecznychzesobądziałań—wspierającychbądź
unicestwiającychprognozę.Dozachowaniajasnościprocesuprognozowania
koniecznejestwięcujawnieniesystemuwartościdecydentaiprognosty.
Funkcjaaktywizującaprowadzidowyznaczaniaprognozbadawczych,
którychzadaniemjestwszechstronnerozpoznanieprzyszłościiukazaniewielu
możliwychjejwersji.Wśródprognozbadawczychwyróżniasięprognozy
ostrzegawcze,którychzadaniemjestprzewidywaniezdarzeńniekorzystnych
dlaodbiorcyprognozy.
