Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Wprowadzenie
21
Prognozaodnosisiędookreślonegoobiektu(układubądźsystemu),
którymmożebyć:kraj,region,przedsiębiorstwo,człowiek,UkładSłoneczny,
Kosmositd.Wobiektachzachodzązjawiska:gospodarcze,socjologiczne,
psychiczne,fizyczne,chemiczne,biologiczneiinne.Zjawiskadająsięopisaćza
pomocązmiennych,wśródktórychwyróżniasięzmienneilościowe,czyliwiel-
kości,orazzmiennejakościowe.Zdarzenie,októrymmówisięwdefinicjach
prognozy,poleganatym,żezmiennaprzyjmujeokreślonystan,wyrażony
liczbąwprzypadkuzmiennejilościowej,opisemsłownymzaśwprzypadku
zmiennejjakościowej.Przykładowymiprognozamitychdwurodzajówzmien-
nychsą:,,produkcjaEPKOL-uw2010r.wyniesie200ton’’,
,,jutroweWroc-
ławiubędziezachmurzenieduże’’.
Niekiedyzjawiskadająsięwyczerpującoopisaćzapomocąjednejzmiennej;
wtedymówimyozjawiskachprostych.Zjawiskiemprostymjestwielkość
produkcjikopalniwęglakamiennego,ponieważdojejopisuwystarczyużyć
danychdotyczącychwielkościwydobycia(np.wtonachnamiesiąc).Ozjawis-
kachzłożonychzaśmówimy,gdydoichopisutrzebaużyćwięcejniżjednej
zmiennej.Zjawiskiemzłożonymjestwięcprodukcjawprzedsiębiorstwiewy-
twarzającymwieleasortymentówwyrobów,gdydojejopisuchcemyużyć
fizycznychjednostekmiary(np.produkcjasokówowocowychwlitrachna
miesiącidżemówwkgnamiesiącwprzetwórniowocówiwarzyw);sąteż
warunkimieszkanioweludnościPolski(powierzchniamieszkańwm2naosobę,
wyposażeniewgaz,energięelektrycznąiwodę,charakterzabudowy,narażenie
nahałasitd.).
Wprzypadkuzjawiskaprostegoprognozaokreślastanjednejzmiennej,
wprzypadkuzjawiskazłożonego—stanwieluzmiennych.
Prognozajestsądemostaniezmiennejlubzmiennychwprzyszłościokreś-
lonejexpliciteprzezpodaniemomentulubprzedziałuczasu(,,zatrudnienie
wprzedsiębiorstwieAwdniu1.01.2007r.będziewynosić2520osób’’)bądź
implicite(,,JanKowalskibędziedobrymstudentem’’—wdomyśle:wczasie
studiów,którerozpoczniedziękipomyślniezdanemuegzaminowiwstępnemu).
Określenieczasuexplicitejestkoniecznewprzypadkuzmiennejilościowej.
Empirycznaweryfikowalnośćprognozyoznacza,iżsamosformułowanie
prognozyjestprecyzyjne(np.niejesttostwierdzenie,że,,warunkisprzedaży
siępoprawią’’)iżejestokreślonyexplicitelubimpliciteczas,wktórym
prognozamabyćsprawdzona.
Przechodzimyterazdoomówieniaostatniej,wymienionejjużwłaściwości
prognozy,amianowiciejejniestanowczości(niepewności).Prognozajakozdanie
wsensielogikijestprawdziwalubfałszywa.Wartośćlogicznategozdaniajest
faktemobiektywnym.Wstosunkudokażdegozdaniaczłowiekmożewyrazić
sweprzekonaniecodojegoprawdziwościlubfałszywości.Przekonanietojest
subiektywne,ponieważczłowiekmożesięmylićwswychopiniach.Przekonanie
możebyćstanowcze,całkowite,coprowadzidopełnejakceptacjilubodrzucenia
zdania,bądźniestanowcze,coprowadzidoniestanowczej,stopniowalnejakcep-
tacjilubodrzuceniazdania[Siemianowski(1989),s.25].
