Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Częśćpierwsza.Metody
jednakdowodównato,żeprzewidywaniatakichosóbsątrafne,zbytmałajestteż
ewentualnaliczbaosóbotakichzdolnościach,bynanichoprzećbogaty,różno-
rodny,współcześniewystępującyproceswnioskowaniawprzyszłość.
Tenprzeglądrodzajówprzewidywańprzyszłościpozwalawyodrębnićtę
klasę,którąbędziemynazywaćprognozowaniem.Prognozowanietoracjonalne,
naukoweprzewidywanieprzyszłychzdarzeń.Określenie,,naukowe’’oznacza,
iżwcałymprocesiebadawczym,obejmującympoznawanieprzeszłości,awięc
wgromadzeniudanych,diagnozowaniu,sposobieprzenoszeniadanychzprze-
szłościwprzyszłość,wformułowaniuzałożeń,konkluzjiitd.,korzystasię
zdorobkunauki,wyrażającegosięwjejogólnejmetodologii,teoriachod-
noszącychsiędozjawiskbędącychprzedmiotembadaniaczyregułrozwiązy-
waniaproblemówpojawiającychsięwtokubadania.Jakwiemy,naukaznajduje
sięwciągłymrozwoju,polegającymnastawianiucoraztonowychproblemów,
obalaniuieliminowaniustarychtwierdzeń,zgłaszaniunowych.Korzystanie
zdorobkunaukiniegwarantujewięc,,prawdziwego’’odczyturzeczywistości,
,,prawdziwego’’obrazuprzyszłości,leczułatwiadrogędoowej,,prawdy’’przez
korzystaniezewskazówek,któredotejporybadaczezdołalisformułować.
Nagrunciepojęciaprognozowaniasformułowanoróżnorodnedefinicje
prognozy.Ograniczymysięjednakdodwukontrastującychzesobąujęć.
Z.Czerwińskiuważa,że:,,Przezprognozęrozumiemysądozajściuokreślonego
zdarzeniawczasieokreślonymzdokładnościądomomentu(punktu)lub
okresu(przedziału)czasu,należącegodoprzyszłości’’[Czerwiński,Guzik
(1980),s.19;zob.teżCzerwiński(1992),s.220].Z.Hellwigzaśpodajetaką
definicję:,,Prognoząstatystycznąnazywaćbędziemykażdysąd,któregopraw-
dziwośćjestzdarzeniemlosowym,przyczymprawdopodobieństwotegozda-
rzeniajestznaneiwystarczającodużedlacelówpraktycznych’’[Zarys(1973),
s.143].Obajautorzyużywająsłowa,,sąd’’tak,jakjestonorozumianewlogice,
tj.jakozdanieoznajmujące,mającewartośćlogiczną—prawdęlubfałsz.
Wartośćlogicznąsąduzwanegoprognoząmożnaokreślićpoupływieczasu,na
któryprognozabyławyznaczona.Natomiastwchwiliokreślaniaprognozy
możnawskazaćstopieńzaufaniadoniej.NiedomagasiętegoCzerwiński,
wprzeciwieństwiedoHellwiga,którywtymceluużywaprawdopodobieństwa.
Czerwińskiodnosiprognozęwyłączniedoprzyszłości,Hellwigzaśtegonie
czyni[por.teżSadowski(1977)].
Zróżnicowaniedefinicjijestusprawiedliwioneróżnorodnościąsytuacji
prognostycznych,celówimetodbadań.Niemniejjednak,dlaścisłościdalszych
rozważań,przezprognozębędziemyrozumiećsądonastępującychwłaściwoś-
ciach:
—sformułowanyzwykorzystaniemdorobkunauki;
—odnoszącysiędookreślonejprzyszłości;
—weryfikowalnyempirycznie;
—niepewny,aleakceptowany.
Pierwszawłaściwośćzostałajużwyjaśniona,awceluomówieniadalszych
wprowadzimypewnepojęciapomocnicze.
