Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Wprowadzenie
19
poddającychsiębadaniuwyczerpującemu,bądźtakich,którychwyczerpujące
badaniejestwdanejchwilizbytkosztowne,stosujesięzwykleszacowanie
statystyczne,tj.wnioskowanieopopulacjinapodstawiepróby,zużyciem
odpowiednichreguł.
Rys.1.1.Przewidywanie
Wnioskowanieozdarzeniach,którezajdąwczasiepóźniejszymniżczyn-
nośćprzewidywania,awięcnależącychdoprzyszłości,odbywającesięrównież
napodstawieinformacjioprzeszłości,nazywamyprzewidywaniemprzyszłości.
Możnawyróżnićkilkarodzajówtychprzewidywań(rys.1.2).
Rys.1.2.Klasyfikacjaprzewidywańprzyszłości
Oprzewidywaniachracjonalnychmówimywówczas,gdywnioskowanie
jestlogicznymprocesemprzebiegającymodprzesłanek,tj.odzbiorufaktów
należącychdoprzeszłościiichinterpretacji,dokonkluzji.Jeśliprzesłankiitok
wnioskowaniasąopartenadoświadczeniu,bezposługiwaniasięregułaminauki,
tomówimyoprzewidywaniachzdroworozsądkowych.Mogątobyćprzewidy-
waniapogodyczynioneprzezludzizwiązanychznaturą(np.górali)czy
przewidywaniawielkościsprzedażydokonywaneprzezbacznychkupców.Takie
przewidywaniamogąbyćtrafne,jeżelidotyczązjawiskdobrzeznanychprzewi-
dującemu;przecieżgóralzTatrniejestwstanieprzewidziećpogodyna
MazurachczywAndach,kupieczaś—sprzedażytychsamychwyrobówna
innymrynkuniżjegolokalnyitp.
Oprzewidywaniachnaukowychprzyszłościmówimywtedy,gdywprocesie
wnioskowaniakorzystamyzregułnauki.
Drugitypprzewidywańprzyszłościtoprzewidywanianieracjonalne.Mamy
znimidoczynieniawtedy,gdyprzesłankiniezostałypodanei(lub)niezachowano
związkumiędzyprzesłankamiakonkluzją.Dotejgrupyzaliczamywszelkiewróżby
iproroctwa,któreniekonieczniemusząbyćfałszywe.Niektórzysądzą,żeistnieją
osobyobdarzonedaremprekognicji—widzeniaprzyszłości.Zbytmałomamy
