Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
50
CzęśćI.Zagadnieniawstępne
PodstawoweźródłoprawakarnegostanowiKodekskarnyz1997r.(wktóregoprzygoto-
waniuuczestniczyłJanWaszczyński,ówczesnykierownikKatedryPrawaKarnegoUŁ),
uzupełnianyprzezrozsianewsystemieprawaprzepisypozakodeksowegoprawakarnego.
ObowiązującyKodeksmiałswojegopoprzednikawKodeksiekarnymz1969r.,tenzaś
wpierwszympolskimKodeksiepoodzyskaniuniepodległości-Kodeksiekarnymz1932r.
(tzw.kodeksieMakarewicza,odnazwiskajegogłównegoarchitekta,JuliuszaMakarewi-
cza,przezconienależyumniejszaćroliinnychjegowspółtwórców,przedewszystkimWac-
ławaMakowskiego,jakrównieżEmilaStanisławaRappaporta,AleksandraMogilnickie-
goiJanuszaJamontta(pozaMakowskim,późniejszych:profesoraiwykładowcówKatedry
PrawaKarnegoUŁ).Wokresiepoodzyskaniuniepodległościnatereniepaństwapolskiego
obowiązywałyażczterykodeksykarne:KodekskarnyRzeszyNiemieckiejz1871r.,Kodeks
karnyrosyjskiz1903r.(wprowadzonywżyciewPolsce,niewszedłzżyciewRosji),Ustawa
karnaaustriackaozbrodniach,występkachiwykroczeniachz1852r.orazKodekskarny
węgierskiz1878r.(wSpiszuiOrawie).
Kodekskarnyjestpodzielonynatrzyczęści:ogólną,szczególnąiwojskową.
Częśćogólnazawierazasadyobowiązywaniaprzepisówkarnych,zasadyodpo-
wiedzialnościkarnejorazkatalogśrodkówreakcjipenalnej(iinnych)orazzasadyich
stosowania.Częśćogólnąstosujesiędoinnychustawzawierającychprzepisykarne
(przestępstwa,art.116k.k.).Częśćszczególnazawieraprzepisykarnezawierające
opisnakazanegobądźzakazanegozachowaniaorazsankcjęzasprzeniewierzeniesię
nakazowibądźzakazowi.Grupujeonatypizacje,którechroniąszczególniecennedobra
prawneprzednajpoważniejszyminanieatakamiiniepodlegajączęstymzmianom
(aprzynajmniejniepowinny,zwłaszczabiorącpoduwagęodrębnądrogęustawodaw-
cządlazmianyszczególnejpostaciustawy,jakąjestKodeks).Częśćwojskowaodnosi
siędoodpowiedzialnościkarnejżołnierzy,zarównowzakresiemodyfikacjizasadich
odpowiedzialności,jakispecyficznychtypówrodzajowychprzestępstw,którychpod-
miotemmożebyćtylkotagrupasprawców.
40
41
Niestanowiźródłaprawakarnego,wsensieźródłaopatrzonychsankcjąnakazówbądź
zakazów,Konstytucja.Stanowionaźródłoprawakarnego,zawierającpodstawowe
jegozasady,zktórymiustawowysystemprawakarnegomusipozostawaćwzgodzie,
jakrównieżztymizasadami,któreniesącharakterystycznedlaprawakarnego,lecz
współtworząsystemdemokratycznegopaństwaprawnego.Każdyprzepisprawape-
nalnegomusibyćzKonstytucjązgodny,zarównoten,któryokreślazakreskaralności,
jakiten,którydotyczyzasadwymiaruiwykonaniaśrodkówreakcjipenalnejiinnych
przewidzianychprzezKodekskarny.Szczególnąrolępełnirównieżustawazasadnicza
wprocesiewykładni.
Brakjestobecnieratyfikowanychumówmiędzynarodowych,którezawierałybyprzepisy
samowykonalne,czylistosowalnewprostwpolskimporządkuprawnym,zawierające
kompletnenormysankcjonujące(stanowiącesamodzielnąpodstawępostawieniazarzutu
