Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałII.Celeifunkcjeprawakarnego
39
2.Funkcjeprawakarnego
2.1.Funkcjaochronna
Zewzględunakoniecznośćuwzględnieniakonstytucyjnychwymogówiograni-
czeńkryminalizacji,mającychnaceluzagwarantowanieochronyprawiwolności
jednostki,naplanpierwszyspośródfunkcjiprawakarnegowysuwasięjegofunkcję
ochronną.Dziękiniejmożliwejestzapewnienieporządkuiładuspołecznego.Jak
wspomniano,roląprawakarnegojestprzedewszystkimochronanarażonychnaza-
grożeniebądźnaruszeniedóbrprawnych,zarównoindywidualnych,jakizbiorowych
wówczas,gdyochronataniemożebyćzapewnionapoprzezinstytucjeinnychgałęzi
prawa(cojestzwiązanezzastosowaniemklauzulilimitacyjnejart.31ust.3Konstytucji).
Transponowanieszczególnieistotnychwartościspołecznychdosystemuprawaiich
przemianawdobraprawneumożliwianastępnieposzukiwanienarzędziichochrony,
zgodniezzasadamiklauzuliart.31ust.3Konstytucji,jeśliochronatabędziewiązałasię
zingerencjąwsferęprawiwolnościjednostek.Wzależnościodwagichronionegodobra
prawnego,jegoistotnościdlaspołeczeństwa,wtymdlaposzczególnychjegoczłonków,
zakresposłużeniasięnarzędziamiprawnokarnymimożebyćbardzozróżnicowany.
Samopodjęciedecyzjikryminalizacyjnejnierozstrzygajeszczezakresukaralności,
czylizakresuochronydobraprawnego.Dobrotomożebyćchronionewyłącznieprzed
naruszeniem,następnierównieżprzednarażeniemnazagrożeniepoprzezkaralność
etapupochoduprzestępstwawpostacijegousiłowania(jeżeliczynprzechodzitędrogę
orazkaralnośćusiłowanianienaruszazasadkryminalizacji,por.art.13§1k.k.),ana-
wetnaetapiesamegoprzygotowaniadopopełnieniaczynuzabronionego(naruszenia
dobraprawnego,przyczymkaralnośćczynnościprzygotowawczychstanowiwyjątek,
por.art.16§2k.k.).Szerszaochronaobejmiedobroprawnewówczas,gdyjużwza-
kresiekaralnościnaetapiedokonaniaczynuustawodawcazdecydujesięsankcjonować
naruszenienormystanowiącejedynienarażeniedobraprawnegonazagrożenie.
Owonarażeniezkoleiujmowanejestprzezustawodawcęwróżnysposób,naróżnych
etapachjegorozwoju,odprzekroczeniagranicyzagrożeniaspołecznietolerowalnego
(por.art.210§1k.k.wrazzwykładniąznamienianporzuca”),ażdozagrożeniabezpo-
średniego(bezpośrednieniebezpieczeństwonastąpieniaskutku,por.art.160§1k.k.).
Szczególnyprzypadekstanowirozszerzenieodpowiedzialnościpoprzezkryminalizację
wpostacitypuujmującegokaralnośćabstrakcyjnegonarażenianazagrożenie(por.
art.178a§1k.k.).Wtakichtypachrodzajowychprzestępstwbrakjestkonieczności
badaniaidowodzeniawkonkretnymstaniefaktycznymdlarealizacjiznamiontypu,
istnieniajakiegokolwiekniebezpieczeństwadladobraprawnego2.Kryminalizacjabazuje
30
2
Natematrolizagrożeniadladobraprawnegowodniesieniudobadaniaspołecznejszkodliwościczynów
wyczerpującychznamionatakichtypówrodzajowychprzestępstwzob.M.Filipczak,Brakzagrożeniadla
dobraprawnegoaprzestępstwaabstrakcyjnegonarażeniananiebezpieczeństwodobraprawnego,Łódź2022,
s.217in.
