Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałII.Celeifunkcjeprawakarnego
43
2.4.Funkcjaprewencyjna
2.4.1.Prewencjageneralna
Istotnąfunkcjęprawakarnegostanowifunkcjaprewencyjna,którądzielisięna
prewencjęgeneralnąiprewencjęindywidualną.Samoistnieniekryminalizacji
określonegozachowaniaorazstosowanienormprawnokarnychmazapobiecpopełnie-
niuzarównotakiegosamegoczynuzabronionego,jakiwogólejakiegokolwiekczynu
zabronionego,zarównoprzezuprzedniegosprawcę,jakiprzezkażdegoinnegoczłonka
społeczeństwa.Istnienienormysankcjonującejwzmacniasystemwartościspołeczeństwa
isprzyjainternalizacjinormspołecznych.Zakładasię,żezwłaszczapoprzezrealizację
wskazanegojużaspektufunkcjisprawiedliwościowej,jakimjestspołeczneoddzia-
ływaniekary,zapobiegniesiępopełnianiukolejnychczynówzabronionych.Niekiedy
wyodrębniasięwobectegorównieżfunkcjęafirmacyjno-motywacyjną,którarealizo-
waćmasiępoprzezwskazywanie,jakiedobraprawneorazwjakimzakresiepodlegają
ochronieprawnokarnej.Faktzagrożenianaruszenianormysankcjonowanejsankcją
karnąmotywowaćmazaśdoprzestrzeganiaprawa.
Prewencjageneralna(ogólna)wsposóbnajskuteczniejszyoddziałujewtakiejpostaci,
wktórejbrakpopełnianiaczynówzabronionychprzezczłonkówspołeczeństwawynika
zichprzekonaniaosłusznościobowiązywanianormzarównosankcjonowanych,jak
isankcjonującychorazwynikającegoztegoprzekonaniaoniemożnościichłamania.
Takapostaćprewencjigeneralnej(pozytywnej)jestosiągalnaprzezedukacjęspo-
łeczeństwa,równieżedukacjędokonywanąprzezsądwakciewyrokowania,poprzez
informowanieokataloguczynówzabronionychikarachwymierzanychzaichnaru-
szenie,informowanieoskutecznościdziałaniaaparatupaństwowego,któryszybko
inieuchronniejestwstanieukaraćsprawcęprzestępstwa,awreszciepokazanie,żekażdy
sprawcaponosikaręwgranicachswejwiny.Zapomocąpozytywnejprewencjigeneralnej
realizowaćmożnarównieżcelwpostaciwzbudzenia(amożewymuszenia?)szacunku
dlaprawniechronionychdóbriprzekonaniaoichnienaruszalności(wyodrębniana
niekiedyfunkcjawychowawczaprawakarnego,powiązanazsamąkryminalizacją).
Takicelwychowawczymożemiećszczególniedoniosłeznaczenieodnośniedotych
dóbrprawnych,którychposzanowaniewspołeczeństwieniespotykasięzakceptacją
(np.poszanowanietożsamościreligijnej,płciowej,seksualnej)alboodnośniedona-
ruszaniaktórychspołeczeństwowykazujedalekoidącątolerancję[np.prowadzenie
pojazduwstanienietrzeźwości(art.178a§1k.k.),niealimentacja(art.209§1-2k.k.)].
Naprzeciwległymbiegunietakrozumianejprewencjigeneralnejsytuujesięjejpostać,
jakąjestczysteodstraszaniepotencjalnychsprawcówodpopełnieniaczynuzabronio-
nego.Odstraszanietakierealizowalnejestzarównoprzezwysokiezagrożeniekarąbądź
innymśrodkiemreakcjipenalnej,jakiprzezsurowośćrzeczywiściewymierzanych
33
