Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Wstęp
WRumuniinaproblematykękalendarzaprawosławnegonałożyłysię
dodatkowodwiesilniemitologizującekulturęludowąideologie:prołaciński
nacjonalizmoraznacjonalistyczny,antyreligijnykomunizm.OdXIXwieku
podwpływemmitologiipolityczno-narodowej,którapodkreślałazwiązek
kulturyrumuńskiejzkulturąłacińską,etnografowierumuńscypodjęlitrwające
dodziśodczytywaniewieluzwyczajówiobrzędówłączącychsięzludowym
kalendarzem„wsłusznymduchu”,czylijakowywodzącychsięwprostejlinii
ztradycjiłacińskiej
15
.W„dyskursiełacińskości”ludowykalendarz,dzięki
licznymmanipulacjomjęzykowymorazodpowiedniminterpretacjombadaczy
kultury,funkcjonowałjakośladprzynależnościdoświatawielkiejkulturyła-
cińskiej.Mitologiatabyłataksilna,żewniektórychmomentachuległjejnawet
MirceaEliade,inadaldajeosobieznaćwpracachwspółczesnychetnografów
rumuńskich16.WczasachreżimuNicolaeCeauęescuikomunistycznejideo-
logiimitologiataprzechodziłarozmaiteprzeobrażenia,szczególniewiążące
sięzpróbamiodrywanialudowejkulturyodjejsferysakralnejijejsekulary-
zacją.Pierwotny,religijnykontekstorazzwiązekświętegotekstuiobrzędu,
któremiałyogromnywpływnamitologięludową,zostałyzatarteiskazane
nazapomnienie,awichmiejscewkroczyłyrytualizm,folkloryzm,estrada
ifestiwal.Itaknp.wczasieświątBożegoNarodzeniawładzekomunistyczne
zwalczaływwieluregionachlokalnątradycjękolędowania,zastępującją
spędamiludnościzamieszkałejwwioskachdomiast,gdzieprzedbudynkami
użytecznościpublicznejprzedstawiałaonaiodgrywałaswojeobrzędyzwiąza-
nezlokalnątradycją,pouprzednimocenzurowaniutekstów(m.in.powstały
w1968rokuFestiwalMarmatiawSihocieMarmaroskim)
17
.Podobnieodpra-
wianywbliskościprawosławnegoświętaZesłaniaDuchaŚwiętegotradycyjny
rytuałcàluşari,uźródełktóregotkwiłabardzostara,wzmocnionaprzezpra-
wosławietradycjałącznościmiędzyzmarłymiażywymiimagiauzdrowień,
zacząłbyćjużwpołowieXIXwiekukreowanynaspektakl-symboljedności
narodowejRumunów,stającsięwczasachtotalitaryzmuobowiązkowym
punktemprogramuobchodówoficjalnychkomunistycznychuroczystości.
Początkowoamatorskie,zczasemzaścorazbardziejprofesjonalnetaneczno-
-muzycznegrupycàluşari,którenigdywcześniejniemiałyztymrytuałemnic
wspólnego,rozpoczęływpowojennejRumuniikarieręestradowąnascenach
podczasfestiwaliikonkursówlokalnych,narodowychimiędzynarodowych.
Występomtowarzyszyłykomunistyczneslogany,podobnedoznanychzna-
szegorodzimegopodwórka.Nadpoprawnympolitycznieprogramemimprez,
15Szerzejnatentemat:L.Boia,Rumuni.Świadomość,mity,historia,przeł.K.Jurczak,
Kraków2003,passim.
16
M.Eliade,OdZalmoxisadoCzyngis-chana,Warszawa2002,s.7–24;M.Eliade,Rumuni.
Zaryshistorii,Białystok1997.
17
E.Kocój,FestiwalMarmatiawSigiecieMarmaroskim,http://www.tpr.pl/post/2258/
ewa-kocoj-festiwal-marmatia-w-sigiecie-marmaroskim-2/[odczyt:8.05.2012].
