Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
15
wiedzy,mitów,artefaktówczykalendarzy
11
.Wrozważaniachprzyjmuję,
żeistotnąrolęwrumuńskimprawosławnymkalendarzu,acozatymidzie
–wukształtowaniusymbolikiczasuodegrałylogikapismailogikaobrzędu
religijnego.Toonenarzuciłysposóbmyślenia,rozumowaniaiinterpretacji
otaczającejrzeczywistościzarównoduchownym,jakiwiernym.Nieoznacza
tojednak,żeówsposóbzostałcałkowicieprzyswojonywkulturzeludowej
iżejejprzedstawicielepoddalimusiębiernieibezreszty–to,zczymmamy
doczynieniawwierzeniachiobrzędachdorocznych,stanowirezultatwielu
ludowychkontaminacjiidopowiedzeńkreowanychnabazie„świętegotekstu
iobrzędu”.Ludowaopowieśćokalendarzu–takjakopowieśćoobrazie,
obcym,historii,regionieczypostaciach–jestopowieściąodwołującąsiędo
wizjiświatadanejspołeczności,dotekstów,którewniejfunkcjonują,iau-
torytetów,któreprzyjęłazaswoje.Kalendarzprawosławny,któryformował
sięwbizantyńskimświeciechrześcijańskimodIVwieku,przejmującwiele
elementówdawnychprzedchrześcijańskichtradycji,niepopadłwzapomnienie
wrazzupadkiemcesarstwaw1453roku.Dałpoczątekbardzotrwałejbizan-
tyńskiejkoncepcjiczasu,którejsymbolikadziękiinstytucjiprawosławnego
Kościołaprzetrwaładodziśwlokalnychtransformacjach.Tunależyprzy-
pomnieć,żeupodstawowegokalendarzależyświatopoglądukształtowany
nabazietekstówreligijnych(kanonicznychiapokryficznych)orazobrzędów
irytówprawosławia.
Spojrzenienakalendarzludowyizwiązaneznimujęcieczasuwkulturze
ludowejwkontekściereligii,aprzedewszystkimksiąg,otwieraogromnepole
badań,aleidajeszansegłębszegorozumienialudowegokalendarza.Jego
święta,wpisaneweńwierzeniaiwynikająceznichzwyczajesąbowiemgłę-
bokozakorzenionewksięgachreligijnychikulcieprawosławia.Chciałabym
napisać:wkanonicznychtekstachtegowyznania–byłabytojednaktylkoczęść
prawdy.Tobowiem,conajbliższekulturzeludowejicookreśliłocharakter
jejwierzeń,pozostajewbardzosilnymzwiązkuztekstaminiekanonicznymi,
aściślejrzeczbiorąc,zewzajemnymirelacjamijednychidrugichteksów.
Wgręwchodzątutakżetekstyliterackie,alenaskutekrozmaitychkontaminacji
ztekstamireligijnymiiwpływuideireligijnychuzyskaływpewnymokresie
wprawosławiustatus„religijnychtekstówświętych”rozpowszechnianych
przezCerkiewiksięży(np.Aleksandreida).OdpoczątkuXXwiekuodkrywano
licznetegotyputeksty,jednakniezostałyonewciążbliżejprzeanalizowane
przezetnografów.Większośćbadaczykulturyprawosławnejuznajejezkolei
jużdziśzatzw.tekstykomplementarne,mająceogromnywpływnaludową
religijność
12
.ZdaniemAleksandraNaumowa,funkcjonowałyonenazasadzie
11E.Tarkowska,Czaswspołeczeństwie.Problemy,tradycje,kierunkibadań,Wrocław–
Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź1987,s.44.
12A.Naumow,op.cit.,s.78;G.Minczew,op.cit.,s.13–18.
