Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
Dlaczegosocjologia?
Odpowiedźnapytanie,dlaczegosocjologiajesttądyscypliną,którąchcemyzaproponować
studentomdoodkrycia,wymagatakżeodpowiedzinapytanie,czymjestsocjologia,czymsię
zajmuje.Napytaniatebędziemyodpowiadaćwkolejnychrozdziałachtejksiążki.Najpierw
wskazujemy,jakzmieniałysiędefinicjetejdyscyplinywmiaręjejrozwoju,anastępnie,
rozpatrująckolejnedziedzinyiaspektyżyciaspołecznego,rozwijamyirozszerzamyrozumienie
przedmiotuzainteresowańsocjologii.Trudnojednaknasamympoczątkurozważańuniknąć
bodajogólnegozdefiniowaniadyscypliny,którejpoświęconyjestpodręcznik.Tytułemwprowa-
dzeniapowiedzmyzatem,że,popierwsze,socjologiajestnaukąospołeczeństwie,naco
wskazujesamanazwaskładającasięzdwóchelementów:socius–społeczny,stowarzyszony,
ilogos–nauka.Podrugie,jednak,jesttoszczególnanaukaospołeczeństwie,ajejcechą
charakterystycznąjestzajmowaniesięzbiorowościamiiwszelkimiprocesami,którewnich
zachodzą.Socjologiabadapowstawaniezbiorowości,wszelkiezjawiskaiprocesytowarzyszące
ichkształtowaniusię,strukturytychzbiorowości,siłyintegrująceidezintegrującetezbiorowości
orazprocesyizmiany,jakiewnichzachodzą[Szczepański1970,s.12].Wszerokimujęciusocjo-
logiaskupiaswojezainteresowanianarzeczywistościspołecznej,niezwyklebogatejizłożonej,
obejmującejelementymaterialneiniematerialne,różnorodneprocesyspołeczne,wielo-
poziomowestrukturyspołeczneipowiązaniamiędzynimi,działaniajednostekigrupspołecz-
nych,przedmiotytychdziałańiichwytwory,postawy,przekonania,potrzebyiaspiracje
–zarównoindywidualne,jakizbiorowe[Rybicki1979,s.571–580].
Jakodyscyplinaakademickasocjologiarozwijasięobecniewniezwykleprzyspieszony
sposób,choćwjejdziejachbyłytakżeokresy,kiedyoskarżanojąoupowszechnianie
,,rebelianckichidei,,,jakwlatach60.XXwiekuwzwiązkuzniepokojaminawieluzachodnich
uniwersytetach,czy–wnastępnymdziesięcioleciu–kiedyzdarzałosiękwestionowanie
naukowegocharakterutejdziedziny(przyrównywanejdoalchemii).Wlatach60.–70.zwracano
takżeuwagęnato,żebardziejniżsocjologiapotrzebnesąnauniwersytetachdyscyplinynaukowe
bezpośredniodotycząceproblemówzwiększaniaproduktukrajowegobrutto[Worsley1992,
s.1].Natomiastwkrajachsocjalistycznych,pozostającychwobrębiewpływówZSRR,ideolodzy
unieważnilisocjologięjakonaukę,,burżuazyjną,,
1
.
1
Dlaukazaniaatmosferywokółsocjologiiwczasachstalinizmuprzytoczmycharakterystyczny
fragmenthasła,,socjologia,,wsłownikufilozoficznymztamtychczasów:,,Postępowyrozwójhistoriiobalił
iobalawszelkiemożliwesocjologiczneszkołyiszkółkiburżuazyjne,dlaktórychcharakterystycznajest
jedynieobronaustrojukapitalistycznegoniewolnictwa.Współczesnasocjologiaburżuazyjnagłosiotwar-
cieimperialistyczneteorierasizmu,rasowejnierównościnarodów,kosmopolityczneteorielikwidacji
