Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
Rozdział1.Socjologiajakodyscyplinanaukowa
Początkisocjologiitookreswielkichsystemówteoretycznych–główniepozy-
tywizmu,ewolucjonizmuiróżnychwersjikonfliktowych(koercyjnych)ujęćspołe-
czeństwa.Dlatychróżnychnurtówteoretycznychwspólnebyłoujęcienaturalistycz-
ne,atakżestarałysięonewyjaśniaćzjawiskawskalimakrospołecznej,niestroniąc
nawetodbadaniaprzebieguprocesówhistorycznych.Przełomantynaturalistyczny
zapoczątkowałzwrotwkierunkuwiększegozainteresowaniazjawiskamizachodzą-
cyminapoziomiemikrospołecznym–wmałychgrupach,wbezpośrednichrelacjach
międzyjednostkami.Wokresiepóźniejszymdoprowadzitodoukształtowaniasię
paradygmatuinterpretacyjnego.Tedwanurty–naturalizmiantynaturalizm–wy-
stępująwnaukachspołecznychoboksiebieprzezcałeXXstulecie.Ostatniocoraz
częściejpodkreślasiękoniecznośćwyjściapozatodychotomiczneprzeciwstawienie
iposzukujesięujęćintegrującychtedwatypypodejścia.
1020Socjologiaiinnenaukispołeczne
PierwszakatedrasocjologiipowstaławStanachZjednoczonych(w1892roku
wChicago),choć–jakwspominaliśmywcześniej–korzenisocjologiinależyszukać
wdorobkuintelektualnymEuropy,gdziejednaksocjologiawkroczyłanauniwersytety
kilka,kilkanaścielatpóźniej.Wartomożetuwspomnieć,żejeszczew1950roku
niewieleuniwersytetównadawałotytułymagistrasocjologii[Worsley1992,s.1],adziś
jesttojedenznajpopularniejszychkierunkówstudiównaświecie,takżewPolsce
3
.
Datypowstaniakatedrczywydziałówsocjologiinauniwersytetachwyznaczają
początekuznaniatejnowejnaukizapełnoprawnądyscyplinęakademicką.Nawet
jednakoficjalneuznanie,,naukowości,,socjologiinieoznaczałokońcadyskusji
owłaściwymjejprzedmiocierozważań,ospecyficejejmetodczywreszcieojej
granicach.
Badaniemspołeczeństwazajmujesięwielenauk,określanychjakonauki
społeczne,ijużnaetapiewyłanianiasięcharakterystycznegoprzedmioturozważań
socjologiiwyraźniewidaćbyłozwiązkimiędzyrozmaityminaukamispołecznymi,
powstawanieobszarówrozważańwspólnychdlaróżnychdyscyplin,atakżetendencją
przeciwstawną:wyodrębnianiesięswoistych,charakterystycznychdlakażdejznich
pytań,sposobówodpowiadania,językadanejdyscypliny.Piszącokształtowaniusię
,,problematykisocjologicznej,,StanisławOssowskiwskazywałnakilkatakichdziedzin,
zktórychsocjologiaczerpałazarównopewnepytania,jakisposobyszukania
odpowiedzi[Ossowski1967(a),s.129–130].
Socjologowiekorzystajązdokonańposzczególnychnauk,aletakżedostarczają
zarównoinformacjiozjawiskachiprocesachspołecznychużytecznychdlaekonomis-
3
OdkilkulatliczbakandydatównasocjologięnaprzykładnaUniwersytecieJagiellońskim
kilkakrotnie,aczasemkilkunastokrotnieprzekraczaliczbęmiejsc.Wzwiązkuzmodąnasocjologię
stwarzanesąmożliwościstudiowaniategokierunkunacoraztonowychuczelniach,takżetechnicznych
czyekonomicznych,zarównopaństwowych,jakiprywatnych.
