Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Definicjaiźródławładzy
15
karazawszejestzwiązanazbrakiemzgodynanią,oporemigniewem.Opór,
gniew,brakakceptacjitogłównekosztytegorodzajuwładzy.
3.Władzalegitymacyjna(prawomocna)(legitimatepower)–tonajbardziejzło-
żoneźródłowładzy;jejpodstawąsązarównowartościposiadaneprzezpodmiot,
jakiprzekonaniaotym,ktoijakiemaprawaorazwjakimzakresiemożeoczeki-
waćokreślonychzachowań.Związanajestzprzyzwoleniem,bowiemosobaposia-
dającatenrodzajwładzyjestpostrzeganajakota,któramaprzyzwolenie,czylipra-
woilegitymacjęwładzy,czylimożewymagaćpewnychzachowańoddrugiejosoby
(np.pracodawcamaprawowymagaćodpracownikówokreślonychzachowań
wsytuacjachzawodowych,awspółmałżonek,dzieci,przyjacielezawszemająpra-
wooczekiwaćpomocyiwsparcia).
4.Władzareferencyjna(odniesienia)(referentpower)–podstawątegorodzaju
władzyjeststosunekdodrugiejosoby,lubieniejejlubchęćidentyfikowaniasię
znią(np.córkachcebyćtakasama,jakmatka,anastolatekchceupodobnićsiędo
swojegomuzycznegolubsportowegoidola).
5.Władzaekspercka(expertpower)–podstawąwładzyjesttutajwiedzaipo-
siadaneprzezjakąśosobękompetencjeiumiejętności(np.lekarzposiadatenro-
dzajwładzynadswoimpacjentem).
6.Władzainformacyjna(informationalpower)–tenrodzajwładzyopierasięna
dostępiedoinformacjiizawartościinformacjiposiadanychprzezdanąosobę(np.
osobaposiadającadostępdowieluważnychinformacjiimogącajeujawnićposia-
dawładzęnadosobami,którychonedotyczą).
Władzacharakteryzujesiętym,żeposzczególnejejźródłaniewystępująpoje-
dynczo,aprzeciwnie,najczęściejjestopartanakilkupodstawach.Osobaposiada-
jącawładzęmożedysponowaćjednocześnieinagrodami,ikarami,awładzaeks-
perckałączysięzwładząlegitymacyjnąiinformacyjną,itd.
Współcześniewpsychologiiwładzajestteżdefiniowanajakozdolnośćdozmia-
nystanuinnychludzipoprzezmożliwośćdostarczanialubwycofywaniazasobów
orazstosowaniekarlubadministrowanienimi(Kipnis,1972;Fiske,1993;Ander-
son,Berdahl,2002;Keltner,Gruenfeld,Anderson2003).
Wrelacjachformalnychowodostarczanieiwycofywaniejestgłówniefunkcjąról
ipozycjiwgrupie.Odbywasięalbopoprzezudostępnianieinnymfinansowychmoż-
liwości,zadań,spraw,kontaktów,udziałuwprocesachdecyzyjnych,albopoprzezde-
gradowanieczyzwalnianiezpracy
.Wrelacjachmniejformalnychzasobamisągłów-
nieemocje,uczucia,informacje,uwaga,zainteresowanie,aichdostarczanielub
ograniczanieodbywaćsięmożepoprzezrozmaitezachowania:wspólneaktywności,
rozmowy
,plotkowanie,dawanieprezentówitd.(Keltner,Gruenfeld,Anderson2003).
Istotnąwłaściwościąwładzyjestjejkontekstowość.Władzaistniejezawszewod-
niesieniudokonkretnejrelacjilubgrupy.Kontekstowanaturawładzyróżnijąoddo-
minacji,czyliodwzględniestałejtendencjijednostekdoasertywnych,pewnychsie-
bieczywykorzystującychsiłęzachowań.Jednakżeskłonnośćdodominacjimożebyć
predyktoremwładzy,bowiemosobydominująceczęściejzdobywająwładzę.
Władzaróżnisiętakżeodkierowania,którezwiązanejestzrolamispołecz-
nymi.Kierownicyczymenedżerowiesą„wyposażeni”wewładzęprzezgrupę,
bowiemtoczłonkowiegrupydająimkontrolęnadzasobamiimożliwośćstoso-
waniakar,abystworzyćoptymalnewarunkidoefektywnegorealizowaniace-
