Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Władzajakozłożonysystemdążenia–hamowania
19
cjęnadziałanie,podleganiezaśwładzy–zmniejszaenergię,wolędodziałaniaiak-
tywnośćpodmiotu.Potoczniemożnapowiedzieć,żewładza„dodajeskrzydeł”,
przekonaniezaśopodległości„zabijaducha”.
Wostatnichlatachzeszczególnymzainteresowaniemwświatowejpsychologii
społecznejspotykasięsformułowanaprzezDacheraKeltnera,DeborahGruenfeld
iCameronaAndersona(2003)teoriawładzyrozumianejjakosystemdążenia–ha-
mowania(theapproach/inhibitiontheoryofpower).Zakładaona,żewładzapo-
wodujezmianywsystemierównowagipomiędzydążeniemihamowaniem–beha-
wioralnymsystemie,odpowiedniopowiązanymznagrodamiikarami–wpływając
naprocesypoznawcze,emocjonalneibehawioralnepodmiotu,bowiemsprawowanie
władzywłączasystemdążenia,podporządkowaniezaśwłączasystemhamowania.
Dążenie(zbliżaniesię)ihamowanie(unikanie,ucieczka)sąpodstawowymire-
akcjamiorganizmówżywychnabodźcewśrodowisku.Sąteżpodstawowymireak-
cjaminanagrodyikary.Pożywienie,seks,niebezpieczeństwo,agresja,społeczne
przywiązanie–totylkoniektóreczynnikiaktywizującesystemdążenia–hamowa-
nia.Bodźcepozytywneinagrodyuruchamiająprocesydążenia,bowiempomagają
jednostce,poprzezzbliżaniesię,osiągaćcelelubrozmaiteprzedmioty,czystany
związaneztymiżcelami,nagrodami,czymożliwościami.Natomiastkary,zagroże-
nie,niepewnośćuruchamiająprocesyhamowania,unikania,ucieczki,sąbowiem
tożsamezsystememalarmowym,ostrzegawczym,obronnymorganizmu.
Posiadaniewładzypowodujeuruchomieniedążeniazdwupowodów.Popierw-
sze–dlatego,żewładzazwiązanajestzwiększąilościąrozmaitychnagród(pienią-
dze,szacunek,autorytet,przychylność,pochwały,podziwitd.),podrugie–ludzie
posiadającywładzęmająświadomość,żedoświadczająmniejprzeszkódzestrony
innychlubteż,żeniciniktnie„stajeimnadrodze”doosiąganiapożądanychce-
lówczynagród.Ztychsamychprzyczynbrakwładzyuruchamiahamowanie.Lu-
dzieniemającywładzyalbowcalenieposiadająnagród,alboteżmająichniewie-
le.Jednocześnieantycypująliczneprzeszkodywichzdobywaniuiobawiająsię
utratyprzychylnościtych,którzywładzęposiadają.
Wanaliziewładzyistotnesąindywidualneróżnicewjejdoświadczaniu–spra-
wowaniulubpodleganiu.Ważnyjestteżdokonywanyprzezpodmiotrelatywnybi-
lanswładzy–dążeniaihamowania–którastajesięźródłemlicznychkonsekwen-
cjidlaludzkiegozachowania.
Władzaanastrójiemocje
Władzakształtujedoświadczeniaemocjonalne.Systemdążeniapowiązanyjest
zwiększąaktywnościąlewejczęściprzodomózgowiaiwydzielaniemdopaminy,te
zaśkorelujązezwiększonączęstotliwościąwystępowaniapozytywnegonastroju.
Zkoleiludzieprzeżywającypozytywnynastrójczęściejpodejmujązachowania
związanezaktywnością,otwartością,dążeniem.Takwięcposiadaniewładzypo-
wodujewzrostdoświadczaniaiekspresjipozytywnychafektów,natomiastbrak
władzy–wzrostdoświadczaniaiekspresjiafektównegatywnych.
