Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
ROZDZIA¸1
Władza
waczypracującychwstoczniJacksonvillenaFlorydzie.Określiłajejako„typowo
męskie”istosującewjawnysposób–wobecnielicznychpracującychtamkobiet–
prostąregułękontroliopartąnazasadzie„tylkodlamężczyzn”.Owaswoistakon-
trolakobietpolegałatamnastereotypowymtraktowaniuichniejakopracowników,
alejako„obiektyseksualne”.Składałysięnatękontrolę:obscenicznezachowania,
niedwuznacznepropozycje,żartyoseksualnejtematyce,fotografiezroznegliżowa-
nymikobietamiwmiejscupracyitd.Wefekcietakiejkontrolipracującewtymśro-
dowiskukobietyczułysięskrępowaneiupokorzone,niedocenianejakopracowni-
cy.Zwykleteższybkoztejpracyrezygnowały.Tylkojednaznichzdecydowałasię
nawytoczeniefirmieprocesuoseksualnemolestowanie.
Wkontekścierozważańnadwładzą,kontroląiuwagąpojawiasiępytanieoto,
czyposiadającywładzęnigdyniekierująuwaginaosobynieposiadającewładzy?
Otóżkierują,aległówniewsytuacjach,którezwiązanesązryzykiemutratywła-
dzy.Natomiastwrelacjachdamsko-męskich,mężczyźni(chociażczęściejniżkobie-
typosiadającywładzę)kierująswojąuwagęnakobiety(częściejniemającewładzy),
gdyż–jakpiszeFiske–sąnimiseksualniezainteresowani.
Napodstawiedanychzwiązanychzistotnymznaczeniemwładzy,kontroli
iuwagisformułowanohipotezępodporządkowania(suboridinationhypothesis;
Hall,Halberstadt,1997).Zakładaona,żeludzienieposiadającywładzybardziej
niżludziejąposiadającysąmotywowanidoskupianiaswojejuwaginainnychoraz
doichdokładnej,wnikliwej,dalekiejodstereotypów,ostrożnejoceny.Jednocześnie
zauważasię,żekobiety,jakoposiadającezwyklemniejsząwładzęspołecznąniż
mężczyźni,właśniewkonsekwencjiowego„podporządkowania”trafniejrozpo-
znająioceniajązachowanianiewerbalneinnychludzi,orazwykazująskłonnośćdo
postrzeganiasiebiewbardziejstereotypowysposób(Henley,LaFrance,1984).
Licznedanenaukowepokazują,żeosobyposiadającewładzęcechujeaktywna
orientacjanadziałanie(actionorientation).AdamGalinsky,DeborahGruenfeldiJoe
Magee(2003)określiliowąorientacjęjakomechanizmodwładzydodziałania(from
powertoaction).Sugerująoni,żewładzapowiązanajestzsystememenergetycznym,
czylizenergią,chęcią,wolądziałania,stającsięniejako„motorem”wieluaktywnych
iofensywnychzachowańpodmiotu.Badaczecipokazali,żeosoby,którymwekspe-
rymentalnychwarunkachgier(np.wgrzewblackjacka)przedzielonowysokąwła-
dzę,ujawniływysokąaktywność,silnąskłonnośćdodziałaniaidążeniawprostdo
celu.Jednocześnieobserwacjeżyciaspołecznegopokazują,żewłaśnieowaenergia
związanazwładząprowadzićmożezarównodo„wybuchów”agresji,jakidoszla-
chetnych„odruchów”związanychzaltruizmem.
nWładzajakozłożonysystemdążenia–hamowania
Wświetlewspółczesnejwiedzyofenomeniewładzymożnastwierdzićnietylkoto,
iżwładzawistotnysposóbwpływanasystemenergetycznypodmiotu,aleito,że
wpływtenjestróżnyzależnieodtego,czyposiadasięwładzę,czyteżjejsiępod-
lega.Posiadaniewładzyniejako„dodajeenergii”,tj.zwiększaaktywnośćiorienta-
